Categories
Συναισθηματικές διαταραχές Ψυχοθεραπεία Ψυχοπαθολογία

Η κατάθλιψη με όρους απλούς

Πολλές φορές στην καθημερινή ζωή χρησιμοποιούμε τον όρο κατάθλιψη για να περιγράψουμε μια περίοδο στην οποία έλειπε η χαρά. Χρησιμοποιείται επίσης γενικευμένα για την περιγραφή μιας λυπηρής συνθήκης. Τι σημαίνει όμως πραγματικά κατάθλιψη;

   Περιστασιακά μπορεί να αισθανόμαστε πεσμένοι ή στεναχωρημένοι και είναι οκει! Για μερικούς, αρκετούς τελευταία, ανθρώπους αυτό το καταθλιπτικό συναίσθημα μπορεί να επηρεάσει για μεγάλη περίοδο αρκετούς τομείς της ζωής. Το καταθλιπτικό επεισόδιο αποτελεί μια (ψυχ)ιατρική κατάσταση κατά την οποία το άτομο αδυνατεί να βιώσει ευχαρίστηση, ικανοποίηση ή/και χαρά.

   Σε αυτή την κατάσταση η αυτοκριτική, η υποτίμηση και άλλες απαισιόδοξες σκέψεις αποκτούν μηρυκαστικό χαρακτήρα. Το άτομο είναι εγκλωβισμένο στην ανημπόρια και νιώθει μόνο. Χαρακτηριστικά ενός καταθλιπτικού επεισοδίου ενδέχεται να είναι η επίμονη θλίψη, το αίσθημα αναξιότητας, η ανηδονία, η σωματοποίηση του πόνου, η έλλειψη κινήτρου, το αίσθημα απελπισίας, η έντονη κόπωση, η αδυναμία λήψης αποφάσεων, οι διαταραχές ύπνου, οι καταστροφικές σκέψεις, η αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής, οι αλλαγές στην πρόσληψη τροφής, οι διαταραχές γύρω από την σεξουαλική συμπεριφορά και τις κοινωνικές ή διαπροσωπικές σχέσεις. Η διαφορά του καταθλιπτικού επεισοδίου από την κατάθλιψη έγκειται στην επανάληψη και στην συχνότητα των συγκεκριμένων επεισοδίων, η οποία είναι καλό να αξιολογείται κλινικά από ειδικούς ψυχικής υγείας και όχι αυθαιρέτως!

  Το άτομο που πάσχει δεν ευθύνεται για την διαταραχή ούτε επέλεξε να υποφέρει! Μεγαλώνοντας αναπτύσσουμε πεποιθήσεις για την ερμηνεία των γεγονότων γύρω μας. Συχνά, αυτές οι ερμηνείες που κάνουμε εμπεριέχουν λογικά σφάλματα που με τη σειρά τους δημιουργούν φαύλους κύκλους. Αυτοί οι κύκλοι, εγκλωβίζουν το άτομο όσο περνά ο χρόνος μιας και διατηρούν αλλά και ενισχύουν συμπεριφορικά τον καταθλιπτικό τρόπο σκέψης.

   Πρόκειται για κάτι πολύ μεγαλύτερο από μια στεναχώρια ή λύπη, αλλάζει τον τρόπο που σκέφτεσαι, αισθάνεσαι και συμπεριφέρεσαι. Αν τα παραπάνω συμπτώματα σε χαρακτηρίζουν ή σε προβληματίζουν στη ζωή σου μην φοβηθείς να απευθυνθείς σε κάποιον ειδικό. Με όποιον τρόπο κι αν έρχεσαι αντιμετωπ@ με την κατάθλιψη, η απόρριψη της θεραπείας μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά προβλήματα για την υγεία, ψυχική και σωματική. Είναι πολλά τα συμπτώματα της κατάθλιψης που συνήθως εμφανισιακά δεν γίνονται αντιληπτά. Από την άλλη πλευρά, αν βιώνεις ή ταυτίζεσαι με κάποιο από τα παραπάνω, δεν σημαίνει αυτόματα πως πάσχεις από κατάθλιψη!!
Επισκέψου ή συζήτησε με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας, προτού οδηγηθείς σε μια γρήγορη διάγνωση!!

   Όσο περισσότερο αντέχεις και ανέχεσαι το καταθλιπτικό συναίσθημα, τόσο δυσκολότερα θ’ απαλλαγείς οριστικά απ’ αυτό! Ποτέ δεν είσαι πραγματικά μόν@! Συνέχισε με σθένος να προσπαθείς να αντιστέκεσαι στα άσχημα συναισθήματα και σκέψεις. Μην αφήνεσαι!

🧡Να σε προσέχεις, εσένα έχεις 🧡

Categories
Αγχώδεις διαταραχές Ψυχοθεραπεία

Διαχωρισμός άγχους- φόβου

ΦΙΛΟΙ ή ΕΧΘΡΟΙ?

   «Μα εγώ όταν αγχώνομαι δεν φοβάμαι, απλώς αγχώνομαι και αυτό είναι όλο!»

Μια έκφραση κοινή για εφήβους και ενήλικες, είναι όμως πραγματικό το περιεχόμενό της;

   Η σύνδεση του φόβου με το άγχος είναι πολύ στενή. Κάθε φορά που κάτι μας αγχώνει, ένα ερέθισμα, μια κατάσταση ή ένα αντικείμενο, υπάρχει κάποιος φόβος που πυροδοτεί αυτή μας την αντίδραση.

Το άγχος είναι μια συναισθηματική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μία υποκειμενική αίσθηση του φόβου και διάφορα δυσφορικά συμπτώματα όπως δύσπνοια, ταχυκαρδία, εφίδρωση και κεφαλαλγίες, η οποία προκύπτει σαν απάντηση σε μία απειλή που συνήθως δεν είναι ξεκάθαρα αναγνωρίσιμη, πάντα αντικειμενική ή συγκεκριμένη.

Επιπλέον, ο φόβος είναι μία συναισθηματική κατάσταση που επίσης περιλαμβάνει την υποκειμενική αίσθηση του συναισθήματος αλλά και σωματικά συμπτώματα, όπως π.χ. τρέμουλο, που προκύπτει όμως ως απάντηση σε μία εξωτερική, πραγματική απειλή που είναι συνειδητά αντιληπτή.

Ο ρόλος του φόβου στο αίσθημα του άγχους είναι κυρίαρχος.

   Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως το υποκειμενικό βίωμα είναι που ερμηνεύει το συναίσθημα του φόβου σε επίπεδο άγχους. Πιο συγκεκριμένα, σε ένα επικείμενο διαγώνισμα αυτό που θα μας αγχώσει είναι οι σκέψεις θα αποτύχω, δεν θα γράψω καλά.

Εν προκειμένω, ο φόβος της αποτυχίας ενεργοποιεί το άγχος σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό για κάθε μαθητή. Στην προσέγγιση κάποιου συμμαθητή στο διάλειμμα, ο έφηβος μπορεί να αγχωθεί από σκέψεις όπως δεν θα μου απαντήσει ή δεν θα με συμπαθήσει, φοβούμενος μια αρνητική κριτική από τον συμμαθητή του.

   Εν κατακλείδι, οι φόβοι και οι ανασφάλειες μας είναι που μας αφήνουν ανυπεράσπιστους πολλές φορές ενώπιον του άγχους μας. Ευτυχώς, υπάρχουν τα δυνατά μας σημεία, οι στόχοι για το μέλλον, οι συγκεκριμένες στρατηγικές αντιμετώπισης του άγχους και η προσωπικότητά μας που αποτελούν κατά κύριο λόγο την ασπίδα προστασίας μας.

Categories
Αγχώδεις διαταραχές Ψυχοθεραπεία Ψυχοπαθολογία

Άγχος… αυτός ο περίεργος κόσμος

Στην καθημερινή ζωή έχουμε νοηματοδοτήσει το άγχος ως μια πολύ δυσάρεστη αίσθηση που πρέπει να αποφεύγεται πάση θυσία. Μιας και το άγχος κοντεύει να δαιμονοποιηθεί, είναι σημαντικό να δούμε τι πραγματικά είναι αυτό το συναίσθημα. Η σημασία του για τον οργανισμό είναι τεράστια!


Η σχέση μεταξύ άγχους και φόβου είναι ισχυρή. Πολλές φορές όταν αγχωνόμαστε το κυρίαρχο συναίσθημα είναι ο φόβος. Φοβόμαστε ότι κάτι κακό θα μας συμβεί, ότι θα πάθει κάτι το σώμα μας, ότι δεν θα τα καταφέρουμε, ότι θα συμβεί κάτι κακό με ανεπανόρθωτες συνέπειες. Όμως, ο φόβος αυτός είναι προστατευτικός. Εκλαμβάνουμε μια ασφαλή κατάσταση, υποκειμενικά ως επικίνδυνη για εμάς. Αυτή η αίσθηση μας, φέρει όλα τα συμπτώματα του άγχους. Το άγχος και ο φόβος λειτουργούν ως καμπανάκι κάθε φορά που αισθανόμαστε ότι κινδυνεύουμε, το σώμα ενεργοποιείται για να μας κάνει να δράσουμε και να φύγουμε από την επικίνδυνη κατάσταση. Για παράδειγμα, ένα άτομο με αγοραφοβία αισθάνεται φόβο και άγχος εξαιτίας του κόσμου γύρω και ο καρδιακός παλμός αυξάνεται ώστε να μπορεί να φύγει για να προστατευτεί. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως τα συμπτώματα δεν τα προκαλεί ο κόσμος αλλά η σκέψη που κάνουμε ότι ο κόσμος αποτελεί κίνδυνο για εμάς.


Η διάκριση άγχους και στρες απασχολεί συχνά. Πολλοί, αν όχι οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν στρες καθημερινά. Το στρες προκαλείται πάντα από εξωτερικά ερεθίσματα, προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Το στρες πυροδοτείται από καθημερινές δυσκολίες που είναι αναμενόμενο η αβεβαιότητά του να προκαλεί ανασφάλεια στο άτομο. Τέτοιοι παράγοντες την τωρινή περίοδο είναι ο Covid19 ,τα έξοδα, η ανεργία, η προθεσμία, η ασφάλεια.


Το βασικότερο χαρακτηριστικό του άγχους είναι οι αρνητικές σκέψεις που δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι για τον εαυτό ή τις καταστάσεις γύρω μας. Επομένως, οι σκέψεις ενός αγχωμένου ατόμου σχετίζονται με τον κίνδυνο που νιώθει για αντικειμενικά ακίνδυνες καταστάσεις για τη ζωή. Οι αρνητικές αυτές σκέψεις που προκαλούμε εμείς οι ίδιοι είτε για τον εαυτό είτε για τους άλλους γύρω μας είναι πως κάτι κακό θα μου συμβεί, η πανδημία δεν θα τελειώσει ποτέ, δεν είμαι αρκετά καλός στη σχέση μου, δεν αξίζω καλά πράγματα στη ζωή μου.


Πώς μεταφράζεται το άγχος στο σώμα μας; Όπως είδαμε το σώμα αντιδρά για να μας προστατεύσει. Τα συνήθη συμπτώματα του άγχους είναι η δύσπνοια, η ταχυκαρδία, η αίσθηση ότι θα σπάσει η καρδιά, η εφίδρωση, το μούδιασμα των άκρων, η μυϊκή ένταση, το τρέμουλο, το βάρος στο στήθος, ο πονοκέφαλος, η ζαλάδα, η αστάθεια, το παραλήρημα, η λιποθυμία, εσωτερικός πόνος σε κάποιο όργανο του σώματος, το ρίγος ή η ξαφνική ζέστη, η ναυτία και η αίσθηση ότι χάνω τον εαυτό μου ή τον κόσμο γύρω μου. Τα συμπτώματα αυτά ενδέχεται να κορυφωθούν και να προκαλέσουν σωματικές βλάβες στα όργανα, ασθένειες ή άλλα αυτοάνοσα ψυχοσωματικά προβλήματα.


Η διαχείριση του άγχους είναι ζήτημα υγείας, τόσο ψυχικής όσο και σωματικής. Ο έλεγχος του άγχους αποτελεί μια συνεχή και ίσως δύσκολη προσπάθεια για το άτομο που όμως αξίζει να επιχειρήσει. Η φαρμακοθεραπεία, η πιο γνωστή μέθοδος παρέμβασης για το άγχος, είναι εξωτερική παρέμβαση και άρα αφενός μη ελεγχόμενη από το άτομο, αφετέρου προσωρινή. Η ψυχοθεραπεία φέρει εσωτερικά την αλλαγή της συμπεριφοράς του ατόμου. Το άτομο κατανοεί την προέλευση του συναισθήματος, μαθαίνει τις δεξιότητες εκείνες που του επιτρέπουν να ελέγχει το άγχος, τα συμπτώματά του και να ηρεμεί τον εαυτό του.


Να θυμάσαι, το άγχος είναι δικό μας δημιούργημα και μόνο από εμάς μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά!!

Categories
Δεοντολογία Ψυχοθεραπεία

Η αποτελεσματική επιλογή ψυχοθεραπευτή

Πολλές φορές η επιλογή προσέγγισης και ψυχοθεραπευτή τρομάζει το άτομο που ενδιαφέρεται να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία. Είναι αναμενόμενο και δικαιολογημένο μιας και πρόκειται για κάτι καινούργιο, ένα νέο ξεκίνημα.

   Το πρώτο βήμα θα λέγαμε, είναι η συζήτηση με τον εαυτό.

Οφείλουμε να μελετήσουμε όσα αισθανόμαστε και να σκεφτούμε τι μας προβληματίζει και χρειάζεται να αλλάξουμε. Για την διαμόρφωση του αιτήματος μας είναι σπουδαίο να θυμόμαστε πως δεν μπορούμε να αλλάξουμε τους άλλους ή τη συμπεριφορά τους. Δεν μπορούμε να παρέμβουμε στη ζωή κάποιου άλλου ανθρώπου, μπορούμε όμως να τροποποιήσουμε την δική μας συμπεριφορά απέναντί του. Αφού διαμορφώσουμε το αίτημά μας, αναζητούμε πληροφορίες για τις προσεγγίσεις στον χώρο της ψυχοθεραπείας (ψυχανάλυση, γνωστική συμπεριφοριστική, συστημική, gestalt, σωματική,…). Σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα για παράδειγμα, αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της συστημικής θεραπείας στην κακοποίηση και της γνωστικής συμπεριφοριστικής στη διαχείριση του άγχους.

   Στην πορεία, αναζητούμε τον κατάλληλο ψυχοθεραπευτή. Αυτό γίνεται είτε μέσα από συστάσεις γνωστών, είτε με βάση την υποκειμενικότητά μας. Βασικά στοιχεία που χρειάζεται να εξετάσουμε κατά την επιλογή του ψυχοθεραπευτή, είναι η επιστημονική του κατάρτιση και η προσωπικότητά του. Ειδικότερα, αναζητούμε εκπαιδευμένους ειδικούς στην προσέγγιση που είδαμε πως μας ταιριάζει καλύτερα. Ζητάμε διαβεβαιώσεις από τον ψυχοθεραπευτή για τις σπουδές ,τον προσανατολισμό, το βιογραφικό και τα πτυχία του. Ρωτάμε επίσης για τις μεθόδους και τις τεχνικές που εφαρμόζει, την θεραπευτική πορεία που ακολουθεί και την προηγούμενή του εμπειρία. Είναι χρήσιμο να ξέρουμε αν ο ίδιος κάνει θεραπεία ή/και ακολουθεί εποπτεία για τα περιστατικά του. Για την επιλογή του κατάλληλου ψυχοθεραπευτή, μην διστάσετε να κάνετε ερωτήσεις! Θεωρείται ένδειξη υπευθυνότητας και όχι αγένεια. Κατά την επιλογή, μπαίνουμε σε έναν δρόμο που δεν γνωρίζουμε και οφείλουμε να διασφαλίσουμε πως ο οδηγός γνωρίζει καλά το μονοπάτι που θα ακολουθήσουμε.

   Αναφορικά με την προσωπικότητα του ψυχοθεραπευτή, αφού κρίνουμε την επαγγελματική του κατάρτιση εξετάζουμε την σχέση του μαζί μας. Πώς μας φάνηκε ο άνθρωπος με τον οποίο μόλις μιλήσαμε; Πώς μας έκανε να αισθανθούμε; Ο ψυχοθεραπευτής εκπνέει εμπιστοσύνη και ασφάλεια εξ ορισμού. Σέβεται τις ιδιαίτερες πεποιθήσεις, τις ανάγκες, τη γνώμη και τον εαυτό του ατόμου ακριβώς όπως είναι στο παρόν. Ακούει με ζεστασιά και ανθρωπιά τον θεραπευόμενο για να τον βοηθήσει να ανακαλύψει τις λύσεις και όχι να τις δώσει ο ίδιος. Σημαντικά χαρακτηριστικά είναι επίσης η οικειότητα και η άνεση, η αυθεντικότητα, η ενσυναίσθηση, η οργάνωση και η μεθοδικότητα. Η θεραπευτική σχέση έχει χαρακτηριστεί από τον Yalom ως το «μέγιστο έργο» της θεραπείας, επειδή μέσω αυτής επιτυγχάνονται οι αλλαγές και το θεραπευτικό τελικό αποτέλεσμα. Πιο συγκεκριμένα, παρέχει ένα ασφαλές πλαίσιο μέσα στο οποίο ο θεραπευόμενος διερευνά, πειραματίζεται, αλλάζει και συνεχώς μαθαίνει, όχι μόνο πώς να είναι καλά με τον εαυτό του αλλά και στις σχέσεις του με τους άλλους γύρω του. Η ψυχοθεραπεία αποτελεί συχνά μια «πρόβα» για τη ζωή.

   Ανεξάρτητα της προσέγγισης, η θεραπευτική σχέση κρίνεται καθοριστική. Όλα βασίζονται στην θεραπευτική συμμαχία που αναπτύσσεται, μια συμμαχία που πλαισιώνεται από εμπιστοσύνη και ασφάλεια. Η θεραπευτική συμμαχία βασίζεται στον κοινό στόχο, και οι δύο πλευρές συνεργάζονται από κοινού με σκοπό την προσωπική ανάπτυξη του θεραπευόμενου. Είναι μια ομαδική δουλειά που αποτελείται από δύο καίρια συστατικά, την σύνδεση-επικοινωνία και την αμοιβαία συμφωνία- δέσμευση στην θεραπεία. Επομένως, είναι σημαντικό να εμπιστευόμαστε την αίσθηση που μας προκαλεί ο ψυχοθεραπευτής σαν άτομο, μιας και θα γίνει ο συνεργάτης μας για την επίτευξη ή διατήρηση της (ψυχικής) υγείας μας.

   Εν κατακλείδι, αν στην πρώτη σου επικοινωνία με τον υποψήφιο ψυχοθεραπευτή ένιωσες ασφάλεια, πως σε άκουσε πραγματικά με ενδιαφέρον, μπήκε στην θέση σου, δεν σε έκρινε αλλά σε δέχτηκε, σεβάστηκε όσα βιώνεις και εκτίμησε αυθεντικά τις απόψεις σου χωρίς να προσπαθεί να επιβάλει τις δικές του…

είσαι σε καλό δρόμο!!

Categories
Ψυχοθεραπεία

Η ανάγκη για ψυχοθεραπεία

   Η ψυχοθεραπεία αναφέρεται πολλές φορές ως το μέγιστο δώρο του ατόμου προς τον εαυτό του.  Αυτό γιατί μέσω της ψυχοθεραπείας το άτομο κατανοεί καλύτερα τον εαυτό του και θέτει τους στόχους του για το μέλλον που θέλει να ζήσει.  Η αναζήτηση ψυχοθεραπείας και βοήθειας είναι σημάδι διορατικότητας, θάρρους και αποφασιστικότητας για αλλαγή.  Η ικανότητα κάποιου να αναγνωρίσει πως χρειάζεται διόρθωση στον τρόπο που δρα, ή καθοδήγηση και οργάνωση για τις σκέψεις και τα συναισθήματα που δημιουργεί, είναι τεράστιο σημάδι δύναμης.

   Η ψυχολογία είναι η επιστήμη που, μεταξύ άλλων, ασχολείται μα την μελέτη της ανθρώπινης σκέψης και συμπεριφοράς.  Ενίοτε, μελετά κοινωνικά φαινόμενα όπως ο ρατσισμός, ψυχοπαθολογικά φαινόμενα όπως η κατάθλιψη και το άγχος, νευροψυχολογικά φαινόμενα όπως η άνοια και ο εθισμός, γνωστικά φαινόμενα όπως οι δείκτες νοημοσύνης αλλά και τη σχέση τόσο μεταξύ τους όσο και με το ίδιο το άτομο.  Η ψυχοθεραπεία είναι το πρακτικό εργαλείο τροποποίησης της συμπεριφοράς και ανακούφισης του ατόμου από την δυσφορία που βιώνει εξαιτίας της ψυχικής του διαταραχής.  Είναι σύνηθες φαινόμενο η ψυχική διαταραχή να εκφράζεται συχνά και στο σώμα.  Στον χώρο της ψυχοθεραπείας, υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις μέσω των οποίων μπορεί να επέλθει σημαντική αλλαγή στη ζωή του ατόμου.  Οι προσεγγίσεις αυτές είναι διαφορετικές μεταξύ τους, λειτουργούν καλύτερα δε, αναλόγως της δυσκολίας που αντιμετωπίζει το άτομο.  Μερικές προσεγγίσεις στην ψυχοθεραπεία είναι η ψυχανάλυση, η συστημική θεραπεία, το ψυχοδυναμικό μοντέλο, η γνωστική- συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία, η προσωποκεντρική, η Gestalt κ.α.

   Κατά το πέρασμα των χρόνων, ο κόσμος έχει σχηματίσει μερικές απόψεις για την ψυχοθεραπεία κυρίως μέσα από λανθασμένα πρότυπα που προβάλλονται ήδη από το 1950, στον κινηματογράφο και την τηλεόραση.  Παρακάτω, ας καταρρίψουμε μερικούς μύθους για μια τόσο απαρτιωμένη, υπεύθυνη και επιστημονική διαδικασία όπως η ψυχοθεραπεία:


  • «Για να πάω σε ψυχολόγο/ψυχοθεραπευτή πρέπει να έχω κάποια πολύ σοβαρή διαταραχή»

Θα πήγαινες στον γιατρό μόνο αν είχες κάποιο σπασμένο οστό;

Μάλλον όχι.

Το άγχος, το πένθος, η έλλειψη αυτοπεποίθησης, η ανησυχία, η αναζήτηση του εαυτού, η στεναχώρια, η απώλεια ύπνου και οι δυσκολίες στη πρόσληψη τροφής είναι μερικοί λόγοι για να θέλεις τη βοήθεια ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας.  Τέτοιες δυσκολίες δεν είναι σπάνιο να καταπιέζονται, να κρύβονται μέσα μας και να ξεσπούν στο σώμα με τον δικό τους τρόπο.


  • «Θα πάω στον ψυχολόγο/ ψυχοθεραπευτή να μου λύσει το πρόβλημά μου»

Είναι πολύ εύκολο για κάποιον να σου πει τι να κάνεις όμως έτσι δημιουργείται μια σχέση εξάρτησης.  Το νόημα είναι να μάθει ο θεραπευόμενος τεχνικές, ώστε να λύνει ο ίδιος μόνος του στο μέλλον αντίστοιχα προβλήματα που ενδέχεται να προκύψουν.


  • «Στην ψυχοθεραπεία κάνεις ψυχανάλυση, ξαπλώνεις στο ντιβάνι και μιλάς»

Όπως είδαμε, η ψυχανάλυση είναι μια μόνο από τις προσεγγίσεις ψυχοθεραπείας.  Τα περισσότερα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα είναι συνεργατικά και βασίζονται στον διάλογο.


  • «Δεν έχει νόημα, θα πάω για έναν καφέ με την παρέα μου και θα βρω την άκρη»

Οι φίλοι είναι πολύ σημαντικοί καθώς είναι το υποστηρικτικό μας πλαίσιο. Ωστόσο, ένας φίλος μιλά μέσα από υποκειμενικό πρίσμα, δεν είναι αντικειμενικός με τις καταστάσεις και στερείται τις απαραίτητες γνώσεις για να μας βοηθήσει σε βάθος με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε.


  Μαγικές λύσεις και μυστικές συμβουλές που λύνουν μέσα σε μια νύχτα τα προβλήματά μας δεν υπάρχουν. Κανείς δεν μπορεί ασκαρδαμυκτί να σβήσει τον πόνο του άλλου. Αυτό που κάνει συχνά ο ψυχοθεραπευτής μέσω των συνεδριών είναι να μείνει δίπλα στον θεραπευόμενο, ώσπου ο πόνος να μπορεί να επεξεργαστεί από το άτομο. Συνεργατικά, βρίσκουν λύσεις και τρόπους με τους οποίους ο ασθενής μπορεί να διατηρήσει την συναισθηματική του υγεία και ευεξία. Η ψυχοθεραπευτική πορεία, ενδέχεται να είναι μακροχρόνια αναλόγως του ζητήματος που καλούμαστε να διαχειριστούμε.

Ωστόσο, να θυμάστε πως η κατεύθυνση είναι πιο σημαντική από την ταχύτητα!

Categories
Ψυχοθεραπεία

Γνωστική Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία (CBT)

Η ΓΣΨ είναι μια επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση στον χώρο της ψυχολογίας. Είναι ένα πρακτικό εργαλείο, ένα μοντέλο ψυχοθεραπείας που λειτουργεί ως οδηγός για επίτευξη αλλαγών στη συμπεριφορά και την αντιμετώπιση των δυσκολιών που απασχολούν ή ακόμα και βασανίζουν το άτομο.

   Το μοντέλο της γνωστικής – συμπεριφοριστικής προσέγγισης εισήχθη επισήμως από τον Aaron T. Beck στο πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια στις αρχές του 1960, ωστόσο οι ρίζες της συγκεκριμένης προσέγγισης φτάνουν μέχρι και την αρχαία Αθήνα. Βασικές θεωρίες προηγούμενων ετών, όπως για παράδειγμα η κλασσική εξαρτημένη μάθηση του Pavlov, ο συμπεριφορισμός, το μοντέλο του A.Ellis, οι μελέτες του Bandura και του Skinner αποτέλεσαν πυλώνες της νέας θεωρίας που σχηματίστηκε. Χρησιμοποιήθηκε αρχικά, ως μια δομημένη, βραχεία και προσανατολισμένη στο παρόν θεραπεία αποκλειστικά για την κατάθλιψη. Από τότε, το μοντέλο έχει εμπλουτιστεί, μελέτες απέδειξαν την αποτελεσματικότητά του και χρησιμοποιείται συνεχώς για την αντιμετώπιση πολλών δυσκολιών στη ζωή του ατόμου. Ειδικότερα, ενδείκνυται μεταξύ άλλων για τη διαχείριση του άγχους (ανησυχία, κοινωνική φοβία, αγοραφοβία, κρίσεις πανικού, άγχος υγείας), του συναισθήματος (θυμός, νευρικότητα, εκνευρισμός, απώλεια κινήτρου, πεσμένη διάθεση), της φοβίας, των καταναγκασμών, των δυσκολιών στον ύπνο, τη σεξουαλική συμπεριφορά ή/και την πρόσληψη φαγητού. Τα τελευταία έτη, η ΓΣΨ προσαρμόζεται επιπλέον για την υποστήριξη ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, παιδιών, εφήβων, γονέων και  φροντιστών ατόμων με χρόνιες παθήσεις(καρκίνος, άνοια…). Φέρει επιπλέον, τα μέγιστα αποτελέσματα σε περιπτώσεις ατόμων που στοχεύουν στην αυτογνωσία και την καλύτερη κατανόηση του εαυτού.

   Βάση της ΓΣΨ αποτελεί η θεωρία της γνωστικής τριάδας. Οι σκέψεις και οι πεποιθήσεις, τις οποίες συχνά αποκαλούμε γνωσίες, βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση με τα συναισθήματα και τα σωματικά συμπτώματα που βιώνει το άτομο. Οι αρνητικές σκέψεις και τα δυσάρεστα συναισθήματα συχνά πυροδοτούνται όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με κάποιο  δυσάρεστο για εμάς ερέθισμα ή κατάσταση. Οι σκέψεις που κάνουμε είναι υποκειμενικές με βάση το δικό μας πρίσμα ερμηνείας. Στις ίδιες καταστάσεις κάποιος άλλος ενδέχεται να αντιδρά διαφορετικά. Το σώμα βεβαίως “μεταφράζει” αυτές τις σκέψεις σε διάφορες αποκρίσεις όπως για παράδειγμα πόνος, ταχυκαρδία, εφίδρωση, εγρήγορση και πονοκέφαλος. Η συμπεριφορά μας σε αυτές τις δυσάρεστες καταστάσεις είναι προστατευτική με στόχο να αποφύγουμε αυτές τις σωματικές αισθήσεις. Με την αποφευκτική όμως συμπεριφορά η αρχική σκέψη επιβεβαιώνεται ως αρνητική ή απειλητική με αποτέλεσμα να ενισχύεται. Σταδιακά, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος στον οποίο συνήθως βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι, χωρίς πραγματικά να είμαστε.

   Ας δούμε ένα παράδειγμα. Το άτομο χρειάζεται να κάνει μια παρουσίαση στην εργασία του(κατάσταση) «Δεν θα τα καταφέρω, θα ρεζιλευτώ» (σκέψη) , λύπη, απογοήτευση, έλλειψη κινήτρου (συναισθηματική απόκριση), πονοκέφαλος, ταχυκαρδίες (σωματική απόκριση) – αποφυγή της παρουσίασης, το άτομο ισχυρίζεται ότι είναι άρρωστο και δεν πηγαίνει στην εργασία του(συμπεριφορά). Η αρχική σκέψη επιβεβαιώνεται, το άτομο μαθαίνει πως όταν εμφανίζεται ξανά η ίδια σκέψη η συμπεριφορά πρέπει να είναι η αποφυγή. Στην ΓΣΨ επιχειρούμε συνεργατικά να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο τροποποιώντας έναν από τους παραπάνω παράγοντες.

Συνήθως, οι αλλαγές λειτουργούν όπως τα ντόμινο. Αλλάζοντας ένα στοιχείο μπορείς ουσιαστικά να αλλάξεις ολόκληρο τον κύκλο.

   Ανακεφαλαιώνοντας, ο τρόπος που σκεφτόμαστε επηρεάζει τον τρόπο που αισθανόμαστε και συμπεριφερόμαστε. Τα αισθήματά μας επηρεάζουν τις σκέψεις που κάνουμε και τον τρόπο που δρούμε. Η συμπεριφορά μας τροποποιεί τα αισθήματα και τις σκέψεις που κάνουμε. Η ΓΣΨ είναι κυρίως εστιασμένη στο εδώ και τώρα παρά στην προσπάθεια να λύσει προβλήματα του παρελθόντος. Ωστόσο, θεωρώ πως ο τρόπος που βιώνουμε τις πρώτες εμπειρίες στη ζωή μας επηρεάζει σημαντικά και σχηματίζει τον φακό μέσω του οποίου αντιλαμβάνεται κάποιος τον εαυτό του, τους άλλους και τον κόσμο γύρω του.

   Όπως αναφέρει και ο Επίκτητος -στωικός φιλόσοφος της ρωμαϊκής περιόδου, 50-120 μ.Χ.-, αυτό που ταράζει τους ανθρώπους δεν είναι τα πράγματα αλλά η αντίληψή τους γι’ αυτά.

«Ταράσσει τοὺς ἀνθρώπους οὐ τὰ πράγματα, ἀλλὰ τὰ περὶ τῶν πραγμάτων

δόγματα»

Categories
Ψυχοπαθολογία

Τα διαφορετικά πρόσωπα της τελειομανίας

Η ανάγκη του ανθρώπου να είναι τέλειος εμφανίζεται με πολλές διαφορετικές μορφές συνδεδεμένες με τις ατομικές του ιδιαιτερότητες και αξίες όμως, σύμφωνα με ερευνητές καμία δεν έρχεται χωρίς επακόλουθα προβλήματα. 

 Το να θέτουμε στόχους και να προσπαθούμε για την επίτευξή τους είναι κάτι που κάνουν όλοι οι άνθρωποι και φαίνεται να είναι μια υγιής συμπεριφορά. Η κλινική τελειομανία ή τελειοθηρία, συναντάται όταν ακριβώς η προσπάθεια αυτή για επίτευξη ολοένα και περισσότερων, πιο απαιτητικών και πολύ υψηλών στόχων γίνεται αυτοσκοπός, κυριεύει την ζωή του ατόμου και δημιουργεί δυσκολίες. Στην κλινική τελειομανία οι στόχοι που τίθενται είναι υψηλότεροι σε πολύ μεγάλο βαθμό από τους στόχους που το άτομο αντικειμενικά μπορεί να πετύχει ενώ παρατηρείται η δραστηριότητα του ατόμου να μην είναι συχνά, μεθοδευμένη. Τα τελειομανή άτομα δεν είναι ποτέ ικανοποιημένα με την προσπάθειά τους και θέτουν εξωπραγματικούς μη ρεαλιστικούς στόχους. Ασκούν επιλεκτική προσοχή στην αποτυχία και την υπεργενικεύουν. Κάνουν αυστηρές αυτοαξιολογήσεις ενώ η τάση τους να σκέφτονται διπολικά (δηλαδή όλα ή τίποτα, τέλειο ή χάλια) σαμποτάρει την προσπάθεια που καταβάλλουν. Συμπεριφορές τελειομανίας επιδεικνύουν τα άτομα όλων των ηλικιών ανεξαρτήτως φύλου, μορφωτικού ή κοινωνικού επιπέδου.

   Η ζωή ενός τελειομανή ατόμου είναι δύσκολη τόσο για τον ίδιο όσο και για τις διαπροσωπικές σχέσεις που αναπτύσσει. Πιο συγκεκριμένα, η τελειομανία αποτελεί μορφή κακοποιητικής μεταχείρισης του εαυτού. Αυτά τα όρια, οι αυστηρές προθεσμίες και τα πρέπει ρυθμίζουν και περιορίζουν την καθημερινή ζωή. Ως αποτέλεσμα, τα συναισθήματα που κυριαρχούν είναι η απογοήτευση, η θλίψη και ο θυμός. Το άτομο αισθάνεται ανάξιο χωρίς πραγματικά να είναι. Το αίσθημα οργής εξαιτίας της αποτυχίας, καθιστά το τελειοθηρικό άτομο επιρρεπές σε κατάθλιψη , διατροφικές διαταραχές, αλκοολισμό, χαμηλή αυτοεκτίμηση, στρεβλή εικόνα εαυτού, σκέψεις γύρω από την αυτοχειρία και άλλες ψυχολογικές διαταραχές. 

   Παρόλο που η τελειοθηρική συμπεριφορά έχει περιγραφθεί στο παρελθόν ως ένας θετικός παράγοντας προσαρμογής και επιτυχίας, οι ερευνητές Hewitt & Flett, την αντιμετωπίζουν ως ένα τυπικό στοιχείο διατήρησης νευρωτικών διαταραχών. Συνδέουν την τελειομανία με πλήθος αρνητικών αποτελεσμάτων για το άτομο όπως η ενοχή, η απογοήτευση, η ντροπή, η ανταγωνιστικότητα, η επικριτικότητα κ.α. Μετά από εκτενείς μελέτες τους στο αντικείμενο παρουσίασαν 3 μορφές τελειομανίας που διαφοροποιούνται ανάλογα τον προσανατολισμό και την κατεύθυνση της τελειοθηρικής συμπεριφοράς. Ειδικότερα: 

  • Αυτό – προσανατολισμένη τελειομανία 

   Οι αντιλήψεις εδώ κατευθύνονται στον ίδιο τον εαυτό. Πρόκειται για μια προσδοκία που επιβάλλει δηλαδή το ίδιο το άτομο στον εαυτό του. Η αυταπάτη της τελειότητας γίνεται στόχος του ατόμου με αποτέλεσμα να εγκλωβίζεται. 

«Πασχίζω να γίνω όσο πιο τέλειος μπορώ, Πρέπει να αρέσω σε όλους, να είμαι αψεγάδιαστος, Η αποτυχία δεν είναι επιλογή για μένα» 



Περιγραφή που δημιουργήθηκε αυτόματα
  • Τελειομανία προσανατολισμένη σε άλλους

   Περιλαμβάνει μια υψηλή προσδοκία για τους άλλους και τις ικανότητές τους. Το άτομο γίνεται απαιτητικό και τελικά δυσάρεστο στις επαγγελματικές, κοινωνικές και διαπροσωπικές συναναστροφές. Από τις πολύ υψηλές απαιτήσεις που θέτει στους άλλους το άτομο απογοητεύεται όταν δεν ικανοποιούν τις προσδοκίες του, θυμώνει και επιτίθεται λεκτικά. Πληγώνεται πραγματικά τόσο από το γεγονός ότι τον απογοήτευσαν όσο και από το γεγονός ότι συμπεριφέρθηκε άσχημα. 

«Όταν αναθέτω μια εργασία σε κάποιον, αναμένω αυτή να εκτελείται άψογα , Τα λάθη απαγορεύονται, Οι γύρω μου οφείλουν να είναι εξαιρετικοί και να μην με απογοητεύουν.» 



Περιγραφή που δημιουργήθηκε αυτόματα
  • Καθορισμένη από το κοινωνικό σύνολο 

   Το άτομο καθοδηγείται από μια σημαντική αίσθηση ικανοποίησης των άλλων γύρω του. Αισθάνεται πίεση γιατί πρέπει ανά πάσα στιγμή να φαίνεται αντάξιο των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων που άλλοι θέτουν για εκείνον. Υποτάσσεται συχνά σε όσα το κοινωνικό σύνολο φαίνεται να απαιτεί, η αυτό αξία κλονίζεται και καθορίζεται αποκλειστικά από την ευχαρίστηση που παρέχουμε σε τρίτους. 

« Οι άνθρωποι γύρω μου περιμένουν να επιτυγχάνω σε ό,τι κάνω, Πρέπει να είμαι τέλειος για εκείνους, να αρέσω να βγάζω αποτελεσματικά την δουλειά που μου έχουν αναθέσει στο διαθέσιμο χρόνο που μου έχει δοθεί.» 

   Μερικές εναλλακτικές σκέψεις που μπορεί κάποιος με αισθήματα τελειομανίας να επεξεργαστεί είναι:

  • Που με εξυπηρετεί η ανάγκη μου να είμαι τέλειος;
  • Τι μου προσφέρει και τι μου στερεί αυτό το αέναο κυνήγι τελειότητας;
  • Είναι οι γύρω μου εκπαιδευμένοι για το έργο που τους αναθέτω; Τι πιθανότητες έχουν να ανταπεξέλθουν;
  • Πόσο καταστροφικό θα είναι στην πραγματικότητα ένα λάθος ή μια αποτυχία; 
  • Όταν δεν είμαι σίγουρος ότι θα καταφέρω κάτι, ζητάω διευκρινίσεις για το τι πρέπει να κάνω και Βοήθεια!

   Είναι δύσκολο κάποιος να αντισταθεί στην σκέψη ότι πρέπει να είναι τέλειος. Η πραγματικότητα είναι όμως πως κανείς δεν είναι τέλειος, αν όλοι ήμασταν τέλειοι ο κόσμος θα ήταν ίδιος και χωρίς ποικιλία. Η διαφορετικότητα έχει ακριβώς να κάνει με την απόκλιση του καθενός από τον άλλον, από τον ιδανικό εαυτό ή από την πλευρά του που δεν τον ευχαριστεί. Επιπλέον, θυμηθείτε πως όλοι κάνουν λάθη! Ιστορικά, τα μεγαλύτερα λάθη οδήγησαν σε σπουδαίες εφευρέσεις, κοσμοϊστορικές ανακαλύψεις και σπουδαία φάρμακα για την ίαση ασθενειών. Δεν χρειάζεται να προσπαθείς να είσαι τέλειος γιατί η τελειότητα που αναζητείς δεν υπάρχει. Να είσαι ο εαυτός σου!! 

Βιβλιογραφία:

P.L.Hewitt, G.L. Flett et al, Perfectionism in the Self and Social Contexts: Conceptualization, Assessment, and Association With Psychopathology. Journal of Personality and Social Psychology 2003, American Psychological Association. 

Categories
Δεοντολογία

Περί απορρήτου


Κατά την επίσκεψη στον ψυχολόγο -ψυχοθεραπευτή, πολλοί αναρωτιούνται τι συμβαίνει με τα προσωπικά τους δεδομένα και τις ιδιωτικές πληροφορίες που συζητιούνται κατά την συνεδρία.
Με ευκαιρία την πρόσφατη επικαιρότητα, αξίζει να αναφερθούμε και να ξεκαθαρίσουμε τις αρχές του θεραπευτικού απορρήτου που ισχύουν στα πλαίσια της ψυχοθεραπείας. Οι σκέψεις, τα συναισθήματα, οι σημαντικοί άλλοι στη ζωή μας, οι δυσκολίες μας και η ποιότητα των σχέσεων που συνάπτουμε αποτελούν προσωπικά δεδομένα, τα οποία πρέπει να προστατεύονται από οποιονδήποτε τρίτο. Οι πληροφορίες αυτές προστατεύονται από το ιατρικό απόρρητο. Το απόρρητο διαφυλάσσεται μεταξύ του θεραπευτή και του θεραπευόμενου αποκλειστικά. Μοναδικές περιπτώσεις στις οποίες σπάει το απόρρητο είναι μεταξύ συναδέρφων καθαρά για εποπτικούς σκοπούς ή εκπαίδευση, κάτι για το οποίο ο θεραπευόμενος είναι ενήμερος. Επίσης, το απόρρητο σπάει όταν ο θεραπευόμενος διαπράττει έγκλημα ή κακούργημα και ο θεραπευτής καλείτε να καταθέσει ενώπιον της δικαιοσύνης. Όταν εμπλέκεται κακοποίηση ανηλίκου ακόμα, ο ψυχοθεραπευτής επικοινωνεί με τις αρχές για να προστατεύσει είτε τον θεραπευόμενο είτε κάποιο άλλο εμπλεκόμενο άτομο. Σε όλες τις εξαιρέσεις που αναφέρθηκαν, ο ψυχοθεραπευτής δίνει πληροφορίες μόνο σε νομικές αρχές και όχι σε μέσα μαζικής επικοινωνίας, ακριβώς για να προστατεύσει και όχι να εκθέσει τον θεραπευόμενο του.
Ψυχοθεραπεία σημαίνει υπό μία έννοια και συνεργασία. Η εχεμύθεια, ο σεβασμός και η εμπιστοσύνη είναι από τις βασικότερες αρχές στον χώρο της ψυχολογίας. Χωρίς τον επαγγελματισμό, την τήρηση του απορρήτου και της δεοντολογίας δεν νοείται ψυχοθεραπεία. Ο κώδικας δεοντολογίας του συλλόγου Ελλήνων ψυχολόγων απαγορεύει τις συζητήσεις για ή με τον θεραπευόμενο εκτός συνεδρίας. Κατά την εποπτεία μόνο αυτό δεν ισχύει. Ο θεραπευτής ενδέχεται να συμβουλεύεται τον επόπτη του, έναν περισσότερο έμπειρο ειδικό για μια δεύτερη οπτική αναφορικά με τους χειρισμούς του κατά την συνεδρία. Οι πληροφορίες είναι ευθύνη του ψυχοθεραπευτή να διαφυλάσσονται ακόμη και μετά τη λήξη της θεραπείας!
Οι επαφές με τον ψυχολόγο περιορίζονται στην θεραπευτική σχέση. Δεν μιλάμε με έναν φίλο ούτε πίνουμε καφέ ή λέμε τα νέα μας. Πρόκειται για μια επιστήμη στην οποία η εκπαίδευση κοστίζει χρόνο και χρήμα. Η απόκτηση ειδικότητας είναι μια συνεχή πορεία που ανανεώνεται με σεμινάρια και μετεκπαιδεύσεις. Όσο προχωρά η γνώση, τόσο οφείλει να συνεχίζεται και η εκπαίδευση μας.
Όπως ένας παθολόγος δεν συζητά με τρίτους την πάθηση του ασθενή ή συγκεκριμένες σχετικές πληροφορίες, το ίδιο οφείλει να κάνει και ο ψυχολόγος ψυχοθεραπευτής. Η διαδικασία, η πορεία, τα επιτεύγματα ή τα εμπόδια αφορούν μόνο τους δύο που εμπλέκονται!!
Η τήρηση του απορρήτου της ψυχοθεραπείας στην Ελλάδα δυστυχώς δεν ελέγχεται με κάποιον ολοκληρωμένο οργανισμό ακόμα. Οφείλουμε να είμαστε πολύ προσεκτικοί και να ελέγχουμε αν το ψυχοθεραπευτής μας είναι αφενός πιστοποιημένος, και αφετέρου, κατάλληλος για να μας αναλάβει. Ειδικότερα, ζητάμε τις βεβαιώσεις και πιστοποιήσεις για τις σπουδές και τις εκπαιδεύσεις του ψυχοθεραπευτή.
Για ό,τι δεν νιώθουμε άνετα κατά την συνεδρία, το συζητάμε ανοιχτά με τον ψυχοθεραπευτή μας. Έχει αξία!!

Nullam quis risus eget urna mollis ornare vel eu leo. Aenean lacinia bibendum nulla sed 

Subscribe to get 15% discount