Month: September 2022

Η είσοδος στη νέα αυτή περίοδο της ζωής σου έχεις σίγουρα παρατηρήσει τόσο σε εσένα όσο και στους φίλους σου, ότι συνοδεύεται από πολυάριθμες αλλαγές.

Πιο συγκεκριμένα:

• Βιώνεις αλλαγές στη διάθεση

Οι αλλαγές στη διάθεση είναι μέρος της ανάπτυξής σου. Τη μια στιγμή μπορεί να νιώθεις υπέροχα και την άλλη να θέλεις να βάλεις τις φωνές. Το σώμα σου γεμίζει με πολλές, νέες ορμόνες που προκαλούν συναισθηματικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Μπορεί να δυσκολευτείς να προσαρμοστείς σε αυτές. Είναι μια εξαιρετική περίοδος για να μάθεις να εκφράζεις αυτά που νιώθεις και τις συναισθηματικές ανάγκες σου. Αντί να ξεσπάσεις, μίλησε για τον τρόπο που αισθάνεσαι. Μια καλή ιδέα είναι να κρατάς ημερολόγιο για να οργανώνεις τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου.

• Αποκτάς νέα αισθήματα για τους φίλους σου

Αυτό σημαίνει ότι διαμορφώνεις πιο βαθιούς, συναισθηματικούς δεσμούς με τους φίλους σου. Οι φίλοι γίνονται τα άτομα στα οποία μπορείς να έχεις εμπιστοσύνη, όχι απλώς κάποιοι με τους οποίους παίζεις, όπως συνέβαινε παλιότερα. Εξασκήσου στην εμπιστοσύνη και κράτα το λόγο σου σε ότι υπόσχεσαι. Έτσι, θα εμπνεύσεις την εμπιστοσύνη των άλλων και θα μπορέσεις επίσης να αποκτήσεις αυτοπεποίθηση, δηλαδή να γνωρίσεις καλύτερα τον εαυτό σου. Ενδεχομένως, να αναπτύξεις ρομαντικά αισθήματα για κάποιο άτομο. 

• Γίνεσαι πιο ευαίσθητος/η απέναντι στον κόσμο γύρω σου

Αυτό σημαίνει ότι βλέπεις ανθρώπους και γεγονότα από μια νέα οπτική, που δεν περιορίζεται στον εαυτό σου. Μια σημαντική ψυχολογική αλλαγή κατά τη διάρκεια της εφηβείας είναι ότι αντιλαμβάνεσαι καλύτερα τον κόσμο γύρω σου.

• Είσαι πολύ ευαίσθητος/η γενικά

Μια από τις πιο δύσκολες συναισθηματικές αλλαγές στην εφηβεία είναι ότι βιώνεις τα συναισθήματά σου πολύ πιο έντονα. Η αυξημένη αντίληψη για το περιβάλλον σου, οι ορμόνες, η κοινωνική πίεση όλα μπορούν να ενισχύσουν τα συναισθήματά σου στο μέγιστο. Μπορεί να νιώθεις θλίψη ή εκνευρισμό μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Πάρε βαθιές ανάσες για να ηρεμήσεις, απομονώσου για λίγο αν το έχεις ανάγκη. Η εποικοδομητική επικοινωνία (δηλαδή η επικοινωνία χωρίς φωνές, καβγάδες και ξεσπάσματα) κάνει αυτά τα συναισθήματα πιο εύκολα διαχειρίσιμα. Αν χρειάζεσαι βοήθεια από κάποιον ειδικό για να διαχειριστείς τα συναισθήματά σου, μίλησε με τους γονείς σου ή κάποιον ενήλικα που εμπιστεύεσαι για να το δρομολογήσετε, λύσεις υπάρχουν!

• Αισθάνεσαι ανασφαλής

Μπορεί να νιώθεις ανασφάλεια για το σώμα σου που αλλάζει. Είναι πραγματική πρόκληση να αποδεχτείς τις αλλαγές στο σώμα σου τη στιγμή που είναι τόσο σημαντικό να ενταχθείς στην παρέα σου. Όλοι νιώθουμε ανασφάλεια κάποια στιγμή. Μην το αφήσεις να σε πάρει από κάτω. Δεν είσαι μόνο αυτό που δείχνει ένας καθρέφτης!

• Η πίεση της παρέας

Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, η παρέα σου θα αρχίσει να αποκτά μεγαλύτερη σημασία στη ζωή σου. Ενδεχομένως να αισθανθείς πίεση από τους φίλους σου.

   Το καλύτερο που μπορείς να κάνεις για να απαλύνεις τις συναισθηματικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εφηβείας είναι να αποκτήσεις αυτοπεποίθηση. Η αυτοπεποίθηση χτίζεται και ενισχύεται με τον καιρό και με προσπάθεια. Η εφηβεία είναι η κατάλληλη περίοδος για να εξασκήσεις τον εγκέφαλό σου στο να έχει αυτοπεποίθηση και να δοκιμάσεις καινούρια πράγματα. Αυτό θα σε βοηθήσει να βελτιώσεις τις ικανότητές σου και να βρεις νέες λύσεις στα προβλήματά σου. Η εξάσκηση σε βοηθά να γίνεις δυνατότερος/η!

Μια δύσκολη υπόθεση

   Συχνά, οι σχέσεις κατά την περίοδο της εφηβείας αποτελούν πρόκληση. Μου είπε ψέματα, δεν φέρθηκε σωστά, με πρόδωσε είναι κάποιες από τις φράσεις που ακούμε καθημερινά τους εφήβους να λένε.

   Η εφηβεία, τόσο από τα πρώιμα στάδια της στην ηλικία των 11 ετών όσο και στα μετέπειτα στάδια, αποτελεί μια περίοδο μετάβασης του ατόμου από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή.  αυτή η αναδυόμενη ενηλικίωση όπως χαρακτηρίζεται η εφηβεία στην Ελλάδα έχει την τάση να κρατά αρκετά με τον «απογαλακτισμό» να παρατείνεται ολοένα και περισσότερο. Αυτή η μετάβαση συνδέεται με αλλαγές τόσο οργανικές όσο και κοινωνικές. Το παιδί καλείται να ανταποκριθεί σε όλα τα διαφορετικά δεδομένα που οι αλλαγές στο σώμα του φέρνουν. Ψυχολογικά, το παιδί βρίσκεται ανάμεσα σε δύο καταστάσεις. Είναι στο μεταίχμιο της παιδικής ανωριμότητας και της ενήλικής ώριμης συμπεριφοράς. Το ψέμα, η παραβατικότητα, η άρση αναστολών και η πρόκληση είναι χαρακτηριστικά που δηλώνουν ακριβώς την ανάγκη του εφήβου να πειραματιστεί για να ανακαλύψει την ταυτότητά του.

  Η δημιουργία σταθερών σχέσεων σε αυτή την ηλικία είναι μια ρευστή κατάσταση. Από την μία πλευρά, οι σχέσεις που αναπτύσσει ένας έφηβος με μεγαλύτερους υφίστανται υπό το πρίσμα της αμφισβήτησης και της πρόκλησης. Προσοχή! Πρόσκληση στην εφηβεία δεν σημαίνει έλλειψη αγάπης ή σεβασμού, αλλά επιθυμία ενδοσκόπησης και ανακάλυψης των ορίων που θα διαμορφωθούν ανάμεσα στις ενήλικες πλέον σχέσεις. Οι γονείς χρειάζεται να είναι σταθεροί αλλά και κατανοητικοί σε αυτή την περίοδο ζωής των παιδιών τους. Αν βοηθά, θυμηθείτε ότι είναι μια περίοδος και όλη αυτή η πιθανότατα αβάστακτη μάχη θα καταλαγιάσει σύντομα.

   Οι σχέσεις μεταξύ των εφήβων είναι εξίσου αν όχι περισσότερο, απαιτητικές. Τα παιδιά σχηματίζουν τις απόψεις του σε αυτή την ηλικία σχετικά με την ηθική, την πολιτική,  την επιστήμη, την θρησκεία και κάθε άλλη πτυχή της ζωής. Ο έφηβος που ανακαλύπτει μια συλλογιστική που βγάζει νόημα εθίζεται στον ορθολογισμό της άποψης του με αποτέλεσμα πολλές φορές να είναι κάθετος και απόλυτος στις απόψεις του.  Τις εκφράζει μάλιστα πολλές φορές ως την μοναδική αλήθεια και μάλιστα με τρόπο εξαιρετικά προκλητικό. Σε αυτό το ηλικιακό φάσμα ισχύει στο μέγιστο η πεποίθηση η δική μου γνώμη είναι η σωστή γιατί έτσι το λέω εγώ! Η αυτονομία που αναπτύσσει ο κάθε έφηβος ανάλογα με τα δικά του χαρακτηριστικά, γίνεται μέθοδος επιβολής στην παρέα των συνομηλίκων. Ο έφηβος απέχει πολύ από το να συνειδητοποιήσει ότι η ώρα επιστροφής στο σπίτι είναι απλώς και μόνο ένα χρονικό σημείο. Ο Κώστας θα γυρίσει σπίτι στις 3, εγώ γιατί από τις 12; Βρε μαμά άσε με μέχρι τις 2 που θα κάτσουν και οι υπόλοιποι; Τι μπορεί να συμβεί αν καθίσω στην πλατεία 2 ώρες παραπάνω; Η άγνοια κινδύνου και η παρορμητικότητα, ασφαλώς δεν θα επιτρέψει στον έφηβο να σκεφθεί λογικά, τουλάχιστον όχι στον βαθμό που αναμένουμε από έναν ενήλικα.Ακόμα, τα ερωτικά δράματα μεγιστοποιούνται και οι συναισθηματικές διακυμάνσεις οξύνονται! Φίλοι μπορεί να τσακωθούν έντονα και καινούργιες ισχυρές φιλίες να χτιστούν σε δευτερόλεπτα. Οι ορμονολογικές αλλαγές υπερτερούν στο παιχνίδι της εμπιστοσύνης και μοναδικός οδηγός φαίνεται να είναι το ένστικτο και η υποκειμενική αντίληψη που αισθανόμαστε για τα πράγματα και τις καταστάσεις.

   Ως έφηβοι,  είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως ο δρόμος της λογικής σκέψης θα μας οδηγήσει αποτελεσματικότερα και ασφαλέστερα στην ενηλικίωση. Ο λογικός συλλογισμός επιπλέον, θα διευκολύνει τις σχέσεις κατά την περίοδο της εφηβείας αφενός με τους μεγαλύτερους και αφετέρου με τους συνομηλίκους.

Θα έχετε παρατηρήσει πως όσο μεγαλώνει το παιδί τόσο αλλάζει αφενός ο χαρακτήρας και η συμπεριφορά του, και αφετέρου η σχέση σας μαζί του. Το παιδί κατά την διάρκεια της εφηβείας μετασχηματίζεται, περνά στο επόμενο αναπτυξιακό στάδιο της ζωής του, ετοιμάζεται για την ενήλικη ζωή που όμως αργεί ακόμα να έρθει. Είναι βοηθητικό να προσεγγίζουμε αυτό το στάδιο ζωής με περιέργεια και ειλικρινές ενδιαφέρον για τις αλλαγές αυτές που έχουν έρθει στη ζωή του εφήβου. Συμβαίνουν σε επίπεδο βιολογικό, γνωστικό, ψυχολογικό, πνευματικό και κοινωνικό και όπως προκύπτει έρχονται να τροποποιήσουν μια για πάντα την προηγούμενη σχέση που είχε αναπτυχθεί.

   Οι γονείς δεν θα έχουν ποτέ ξανά το αξιολάτρευτο μικρό παιδάκι τους με τον τρόπο που το είχαν στο παρελθόν. Ο έφηβος από την πλευρά του, θα σας αμφισβητήσει και θα εναντιωθεί ακριβώς για να δει τα όρια του και να αναπτύξει την δική του ατομική ταυτότητα. Οφείλουν οι γονείς να λαμβάνουν κάθε αντίδραση του έφηβου ως επιτρεπτή; Όχι! Η περίοδος πειραματισμού για τον έφηβο είναι συχνά αμήχανη για τους γονείς. Οι ανάγκες του εφήβου, όπως συχνά διατυμπανίζουν, δεν γίνονται εύκολα κατανοητές από τον γονέα. Ο απαιτητικός αυτός ρόλος του γονέα καλείται από την μία να προσπαθεί να κατανοήσει την πλευρά του εφήβου και από την άλλη να διαπραγματευτεί με την ασφάλεια και να προστατεύσει τον νεαρό ενήλικα, κατάσταση εξαιρετικά συγκρουόμενη. Έτσι είναι πολύ συχνή στάση των γονέων να απορρίπτουν και να αποδοκιμάζουν τις επιλογές του εφήβου (ντύσιμο, χτένισμα, ιδέες, προτιμήσεις).

   Με την επικριτική αυτή διάθεση, από τη μία οι γονείς απομακρύνονται ακόμη περισσότερο από τον έφηβο και από την άλλη ο έφηβος είναι πεπεισμένος πια πως οι γονείς του δεν τον καταλαβαίνουν. Οι γονείς για να έρθουν πιο κοντά με τον έφηβο, χρειάζεται να εκφράσουν αυθεντικό ενδιαφέρον για τις ασχολίες του: Δεν έχω ιδέα για το τι κάνεις εκεί…Είμαι τελείως άσχετος! Μπορείς να μου πεις τι σ ’αρέσει σε αυτό το βιντεάκι έτσι ώστε να μάθω και να καταλάβω;……Δεν έχω ιδέα από YouTube. Με αυτό τον τρόπο γίνεται μια ανατροπή στους καθιερωμένους ρόλους και ο έφηβος μαθαίνει εκείνος πια στον ενήλικα νέα πράγματα, κάτι που ενισχύει την αυτοεκτίμησή του.

   Η μάχη του ατόμου στην εφηβεία είναι μία μάχη με πολλά ανοιχτά μέτωπα (αλλαγές στο βιολογικό, γνωστικό, ψυχολογικό, κοινωνικό και πνευματικό επίπεδο), τα οποία ο έφηβος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά, μιας και δεν διαθέτει ακόμη όλα τα απαραίτητα εφόδια για κάτι τέτοιο. Σε αυτή τη μάχη ο γονέας χρειάζεται να τροποποιήσει το έργο της μέχρι τότε διαπαιδαγώγησης, ούτως ώστε να βοηθήσει στις αλλαγές που φέρνει η εφηβεία. Είναι σημαντικό ο γονέας να παραμένει δίπλα στον έφηβο υποστηρικτικά και όχι να του δημιουργεί περαιτέρω προβλήματα στην καθημερινή του ζωή. 

   Η ανεξαρτησία από τους γονείς, ζητά από τους γονείς να δίνουν σταδιακά ολοένα και περισσότερες πρωτοβουλίες και ελευθερίες τους αναδυόμενους ενηλίκους που καλούνται να αντιμετωπίσουν. Οι γονείς λοιπόν, χρειάζεται να ενθαρρύνουν και να υπενθυμίζουν στον νέο να συμπεριφέρεται σεβόμενος τους κανόνες και τη δομή της οικογένειας που έχουν χτίσει σε συνεργασία. Ο έφηβος χρειάζεται να εξοικειωθεί με τη σημασία της υπεύθυνης συμπεριφοράς. Επιπλέον, είναι σημαντικό να εξηγήσουν τι είναι ασφαλές, τι επιτρέπεται και τι όχι. Τα δυσάρεστα και ακίνδυνα, φαινομενικά,  δεδομένα είναι τα πιο επωφελή για τον έφηβο. Κυριολεκτικά, το πάθημα γίνεται μάθημα.

   Θεωρείται πολύ βοηθητικό να ενθαρρυνθεί η συναισθηματική σπίθα που έχει ο έφηβος και η οποία τον τροφοδοτεί με δημιουργικότητα, καινοτομία και πάθος για ζωή. Ο γονέας δεν μπορεί να αποτρέψει τις διακυμάνσεις του συναισθήματος του εφήβου αλλά μπορεί να μάθει στον έφηβο να αναγνωρίζει αυτό το συναίσθημα και στη συνέχεια να το διαχειρίζεται και να το ρυθμίζει. Αυτό προϋποθέτει φυσικά τη διαχείριση του συναισθήματος από τον ίδιο τον ενήλικα. Δεν είναι δυνατόν ο ενήλικας να ζητά από τον έφηβο κάτι που δεν του έχει διδάξει να κάνει. Αυτό θα οδηγήσει αποκλειστικά σε περαιτέρω εκνευρισμό και χάσμα απόψεων μεταξύ του εφήβου και του γονέα. Το ζητούμενο λοιπόν είναι η παροχή χρόνου στον έφηβο να εκτελέσει και να εκτονώσει το συναίσθημά του χωρίς να δημιουργηθούν περαιτέρω προβλήματα στην επικοινωνία. Οι έφηβοι δεν παύουν να είναι «μικροί» ενήλικες.

   Το κλειδί πέραν της διάθεσης για παροχή βοήθειας είναι η ενσυναίσθηση, και η παροχή χρόνου και χώρου στον νεαρό ενήλικα. Είναι σημαντικό ο νέος να εξελίσσεται μέσω της καθοδήγησης και της ασφάλειας που παρέχει ο γονέας ακριβώς γι αυτό τον σκοπό. Αγαπητέ γονέα, θυμήσου πόσο δύσκολο ήταν και για εσένα να ανταπεξέλθεις σε όλες αυτές τις απαιτήσεις στην εφηβική σου ηλικία. Δείξε κατανόηση και στάσου δίπλα στον έφηβο που μεγαλώνεις. Μην πιέζεις καταστάσεις διότι η βόμβα θα σκάσει τραυματίζοντας και τα δικά σου χέρια.

Ο γονέας καθρεφτίζοντας στον έφηβο το παρατηρούμενο από εκείνους συναίσθημα, μπορεί να προσφέρει τις εξαιρετικά χρήσιμες πληροφορίες πως: i) όλοι οι άνθρωποι βιώνουμε εσωτερικές διεργασίες που μας προκαλούν έντονα συναισθήματα, ii) αυτά τα συναισθήματά μας μπορούν να γίνουν αντιληπτά από τους γύρω μας και iii) υπάρχουν τρόποι να τα ανακουφίσουμε. Με αυτό τον τρόπο ο γονέας ενισχύει την αυτογνωσία του εφήβου. Οι γονείς χρειάζεται να είναι εξαιρετικά προσεχτικοί ώστε να μην πέσουν σε παγίδες, όπως για παράδειγμα στην προσπάθεια τους να περιορίσουν την ένταση του συναισθήματος, να οδηγηθούν στο να μην αναγνωρίσουν καθόλου το συναίσθημα του εφήβου και να προκαλέσουν ματαίωση και παντελή ακύρωσή του Έλα δεν έχεις τίποτα. Τίποτα δεν έγινε! Πώς κάνεις έτσι! ή να προκύψει ταύτιση του συναισθήματος του γονέα με το συναίσθημα του εφήβου, μη δίνοντάς του το χώρο και τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσει την αυτόνομη ταυτότητά του και υπόσταση. Για παράδειγμα, να φωνάζει η μητέρα σε πανικό, Ωχ παιδάκι μου τι συνέβη;!!Πω πω τι πάθαμε!.

Κάτι άλλο που θεωρείται πολύ σημαντικό ο γονέας να κατανοήσει και να υποστηρίξει, έχει να κάνει με την ανάγκη του νέου για ανατροπή του κατεστημένου (status quo). Η φρεσκάδα που χαρακτηρίζει τον τρόπο σκέψης του εφήβου και ο ενθουσιασμός με τον οποίο προσεγγίζει τη συναρπαστική πλευρά της ζωής, τον προικίζει με θάρρος και φαντασία για αμφισβήτηση του υπάρχοντος κόσμου και τη φαντασίωση ενός νέου κόσμου. Χρειάζεται να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας πως αυτή η ποιότητα των νέων είναι εκείνη που συνέβαλλε στην εξέλιξη και πρόοδο του ανθρώπινου είδους με καινοτομίες σε πεδία όπως η Τέχνη, η Επιστήμη και η Τεχνολογία. Η εφηβεία αποτελεί την αφετηρία της δημιουργικότητας και του οράματος του ανθρώπου και ο γονέας χρειάζεται να το γνωρίζει αυτό και να παρέχει τις κατάλληλες συνθήκες για να καλλιεργηθεί ένας εμπνευσμένος ενήλικας.

Κάτι επίσης πολύ βοηθητικό, αποτελεί και η αναγνώριση από τους γονείς της ζωτικής ανάγκης όχι μόνο του εφήβου αλλά του ανθρώπινου είδους να ανήκει σε μια ομάδα ανθρώπων. Αναγνωρίζοντας στον έφηβο την βαθιά του αυτή ανάγκη και νόημα που έχει στη ζωή και την ανάπτυξή του, η συζήτηση τίθεται σε νέα βάση. Οι γονείς μπορούν πια να επικοινωνήσουν και τις ευθύνες που χρειάζεται να μάθει να αναλαμβάνει ο έφηβος στο σχετίζεσθαι με τους συνομηλίκους του και τις απαραίτητες δεξιότητες επικοινωνίας που χρειάζεται να αναπτύξει, ώστε να προστατεύεται από την πίεση των συνομηλίκων και να συνδεθεί με τους ανθρώπους με έναν υγιή τρόπο.

Λαμβάνοντας υπόψη πως η εφηβεία δημιουργεί στους γονείς άγχος και αναστάτωση αλλά και επανεξέταση της δικής τους ζωής και ρόλων τους, οδηγούνται συχνά να απομακρύνονται από τους εφήβους σε μια περίοδο που η υποστήριξη και καθοδήγησή τους είναι τόσο απαραίτητη. Είναι υγιές εκ μέρους του εφήβου να διεκδικεί χώρο για να μεγαλώσει και να δοκιμάσει, ενώ η δουλειά των γονέων είναι να περιορίζουν αυτή τη διεκδίκηση όταν πρόκειται να διασφαλίσουν την ασφάλεια του εφήβου. Η συχνή αυτή αντιπαράθεση, δεν είναι σοφό να ερμηνευτεί σαν παιχνίδι εξουσίας, αλλά περισσότερο σαν ευκαιρία να συστηθεί ξανά ο γονέας με τον έφηβο και να γνωριστούν καλύτερα μέσα από τις τωρινές διαφορές τους. Ο έφηβος και οι γονείς ανήκουν στην ίδια ομάδα, αυτή της οικογένειας και εν αντιθέσει με ό,τι συχνά πιστεύουμε, ο έφηβος χρειάζεται τους γονείς του.

Δεν τους θέλει από πάνω του, τους χρειάζεται όμως δίπλα του.

Πώς διαμορφώνει το έφηβο παιδί μου τον εαυτό του;

  Η περίοδος της εφηβείας πολύ συχνά χαρακτηρίζεται ως εξαιρετικά δύσκολη, με συχνές συγκρούσεις και συναισθήματα απογοήτευσης τόσο για τους γονείς όσο και για τους ίδιους τους εφήβους. Διαθέτει ωστόσο, όλες τις προδιαγραφές για να είναι μια περίοδος μάθησης και εκπαίδευσης των εφήβων σε δεξιότητες ζωής οι οποίες θα είναι απαραίτητες στη μετέπειτα ενήλικη ζωή τους.

  Οι έφηβοι μοιάζει να πασχίζουν από τη μία να μάθουν να αναλαμβάνουν την ευθύνη για αυτοδιαχείριση με στόχο την ανεξαρτησία «Είμαι ικανός να φροντίζω τον εαυτό μου» και από την άλλη να αποκτήσουν μια ταιριαστή για εκείνους ταυτότητα «Ξέρω ποιος είμαι, και μάλιστα πολύ καλά». Η παραπάνω διάκριση αλλά και ανάγκη εξηγεί και όλες αυτές τις αντιφατικές συμπεριφορές ενός εφήβου ή τους διαφορετικούς ρόλους που παρατηρούμε συχνά τον ίδιο να παριστάνει, ακόμη και σε πολύ κοντινές χρονικά στιγμές. 

   Καθώς ο έφηβος δοκιμάζει να ανεξαρτητοποιηθεί από τους γονείς του, αμφισβητεί την αίσθηση ελέγχου που εκείνοι είχαν μέχρι πρόσφατα, μιας και ο έφηβος σε αντίθεση με ένα παιδί, γνωρίζει πως οι γονείς του δεν μπορούν να τον κάνουν να κάνει κάτι που δεν θέλει ή να τον σταματήσουν από το να κάνει κάτι που θέλει. Σε αυτή του την προσπάθεια, ο έφηβος πολύ συχνά δοκιμάζει να παραβιάσει κανόνες και όρια. Μέσα σε αυτή τη διεκδίκηση δικαιωμάτων και χώρου, είναι σύνηθες για τους γονείς όταν νιώσουν ενοχλημένοι και προσβεβλημένοι από κάποια κακή συμπεριφορά του εφήβου, να επικρίνουν τον έφηβο, με διατυπώσεις τύπου: Πόσο τεμπέλης είσαι!. Το επικριτικό σχόλιο όμως προσβάλει και μπορεί να αποξενώσει τον ήδη αποτραβηγμένο νέο και να ζημιώσει ακόμα περισσότερο την ήδη δοκιμαζόμενη σχέση.

   Αναζητώντας την ταυτότητά του ο νέος ξεκινά να διαφοροποιείται από την παιδική ηλικία και τους γονείς του. Τώρα ο έφηβος πειραματίζεται με νέες συνήθειες, πολιτιστικές ιδέες και κοινωνικές σχέσεις. Αυτές οι μορφές έκφρασης, όχι μόνο είναι πρωτόγνωρες για τον έφηβο, αλλά είναι άγνωστες και για τους γονείς του. Η διαφοροποίηση του εφήβου, απαιτεί κάποια εξοικείωση και δοκιμάζει την ανεκτικότητα των γονέων στο ανοίκειο. 

   Ακριβώς αυτό το νέο που σοκάρει τους γονείς πολλές φορές είναι για τον έφηβο ενδιαφέρον και πολύ ελκυστικό. Μέσα από την πρόκληση και την εκκεντρικότητα ο νεαρός ενήλικας πειραματίζεται, αποφασίζει και υιοθετεί στην πορεία την συμπεριφορά που κρίνει πως του ταιριάζει περισσότερο. Οι επιλογές που μακροπρόθεσμα θα τον βοηθήσουν να αναπτυχθεί θα εξελιχθούν στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του.

Τα σύνδρομο Williams είναι μία σπάνια γενετική διαταραχή που προκαλεί πολλά αναπτυξιακά προβλήματα κότερα προκαλεί προβλήματα στην καρδιά και στα αιμοφόρα αγγεία μυοσκελετικά προβλήματα και μαθησιακές δυσκολίες.

 Για πρώτη φορά περιγράφεται στη Μεγάλη Βρετανία μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο εμφανίζεται περίπου σε ένα στα 7500 άτομα.

 Παρά τη γενετική σύνδεση κάποιος μπορεί να γεννηθεί με το σύνδρομο χωρίς να έχει σχετικό οικογενειακό ιστορικό.

  Τυχαίες γενετικές μεταλλάξεις ευθύνονται για την εμφάνιση του συνδρόμου ενώ κατά 50% οι ασθενείς κληροδοτούν την πάθηση στα παιδιά τους. Υπεύθυνη για την εμφάνιση του συνδρόμου είναι η έλλειψη του χρωμοσώματος 7 από τον οργανισμό του ατόμου.

Τα χαρακτηριστικά των ατόμων με σύνδρομο Williams, περιλαμβάνουν

– συγκεκριμένη μορφολογία προσώπου με ευρύ στόμα και μικρή ή προς τα πάνω μύτη με γεμάτα χείλη και αραιά δόντια

– κολικούς ή προβλήματα σίτισης

– ΔΕΠΥ

-μαθησιακές δυσκολίες

– δάχτυλα χεριών με κάμψη προς τα μέσα

– χαμηλό ανάστημα

– συγκεκριμένες φοβίες

– καθυστέρηση του λόγου

– σκαφοειδής θώρακας

– νοητική υστέρηση ποικίλων βαθμών

-χαμηλό βάρος γέννησης και αδύναμος μυϊκός τόνος

– ανωμαλίες των νεφρών

– πρεσβυωπία

Όσον αφορά τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τα άτομα με σύνδρομο Williams, παρουσιάζουν ευαισθησία σε δυνατούς ήχους και αποστροφή για οποιαδήποτε σωματική επαφή. Επιπλέον, δείχνουν υπερβολικά φιλικά και εκδηλώνουν σημαντικό και πηγαίο ενδιαφέρον για τη μουσική. 

 Στις μακροπρόθεσμες επιπλοκές ιατρικές καταστάσεις που συνοδεύουν το σύνδρομο επηρεάζει το προσδόκιμο ζωής των ατόμων με Williams. Οι εναποθέσεις ασβεστίου μπορεί να δημιουργούν νεφρικά προβλήματα στους συγκεκριμένους ασθενείς. Η στένωση των αιμοφόρων αγγείων μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια. Η πλειονότητα των ασθενών έχει κάποιου είδους νοητική υστέρηση.

 Η πάθηση διαγιγνώσκεται τυπικά απ τα σωματικά χαρακτηριστικά των ατόμων, ενώ ειδική εξέταση-η φθορίζουσα in situ υβριδοποίηση (FISH) επιβεβαιώνει τη διάγνωση του συνδρόμου μέσω ειδικής γενετικής ανάλυσης.

  Για την αντιμετώπιση του συνδρόμου δεν υπάρχει ακόμα αποδεδειγμένη και πλήρως αποτελεσματική ίαση. Η θεραπεία περιλαμβάνει ανακούφιση από τα σχετιζόμενα συμπτώματα. Η ψυχοθεραπεία του ατόμου και της οικογένειας, η φυσικοθεραπεία και η λογοθεραπεία σε συνδυασμό με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής του ατόμου. Συγκεκριμένο πρωτόκολλο δεν υπάρχει για την θεραπευτική αντιμετώπιση, αλλά αυτή στηρίζεται στα εξατομικευμένα χαρακτηριστικά του κάθε ατόμου.

Κάποιοι ασθενείς αναπτύσσουν σταδιακά ένα βαθμό αυτονομίας με αρκετές δεξιότητες απαραίτητες για την καθημερινή ζωή ενώ άλλοι χρήζουν διαρκής φροντίδας.

Το σύνδρομο Guillian Barre είναι μια σπάνια διαταραχή κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται στα νεύρα. Αναφέρθηκε για πρώτη φορά από ιατρούς στην Γαλλία το 1859, όμως πήρε το όνομά του από τους ιατρούς Ζωρζ Γκιλαίν και Ζαν Αλεξάντρ Μπαρέ το 1916, που ήταν οι πρώτοι που διέγνωσαν το σύνδρομο ολοκληρωμένα σε δύο ασθενείς στρατιώτες τους.

   Ο ασθενής με σύνδρομο Guillian Barre παρουσιάζει μουδιάσματα και αδυναμία στα άκρα, σε χέρια και πόδια. Η αίσθηση αυτή μπορεί ν εξαπλωθεί γρήγορα, παραλύοντας τελικά ολόκληρο το σώμα του ατόμου. Πολλές φορές, η αδυναμία εκδηλώνεται και ως αστάθεια στο περπάτημα. Είναι προοδευτική και μπορεί να επεκταθεί σε άλλα σημεία του σώματος, με δυσκολία σε καθημερινές κινήσεις όπως το γράψιμο, η μεταφορά αντικειμένων και το ανέβασμα της σκάλας. Ενίοτε προσβάλλεται η ούρηση και η αφόδευση ή συνυπάρχει πόνος κυρίως κατά τη νύχτα. Σε πιο βαριές περιπτώσεις, επηρεάζονται τα νεύρα της κατάποσης, της φώνησης και της αναπνοής με αποτέλεσμα συχνά ο ασθενής να πνίγεται με το σάλιο του, να εξασθενεί η φωνή του και να μην μπορεί να αναπνεύσει. 

    Αναφορικά με τη συχνότητα του συνδρόμου, το Guillian Barre προσβάλλει 1-2 άτομα περίπου ανά 100.000 ανθρώπους. Εμφανίζεται σε κάθε ηλικία, αν και έχει παρατηρηθεί να είναι πιο σπάνιο στα παιδιά. Το σύνδρομο προσβάλει ακόμα και εγκύους θέτοντας την ζωή του εμβρύου σε άμεσο κίνδυνο. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες που πυροδοτούν την εμφάνιση του συνδρόμου. Της εκδήλωσης του φαίνεται να προηγείται συχνά μια λοίμωξη του αναπνευστικού ή άλλοι ιατρικοί παράγοντες όπως χειρουργικές επεμβάσεις, ιώσεις και λοιμώξεις. 

   Η ακριβής αιτία που προκαλεί το σύνδρομο παραμένει άγνωστη. Τα 2/3 των ασθενών αναφέρουν συμπτώματα μόλυνσης κατά τις 6 βδομάδες που προηγούνται της διάγνωσης. Η μόλυνση από τον ιό Ζίκα έχει συνδεθεί με το σύνδρομο. Επίσης, έχει εμφανιστεί σε ασθενής μετά από την νόσο Covid19. 

  Η επικινδυνότητα του συνδρόμου είναι μεγάλη, καθιστώντας το μια ύπουλη κατάσταση για την ζωή και καθημερινότητα του ατόμου. Ενδέχεται να απειλήσει τη ζωή εφόσον προσβάλει τους αναπνευστικούς μύες. Ο ασθενής μετά από μακροχρόνια παραμονή σε μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) μπορεί να αναρρώσει με την αδυναμία ή το μούδιασμα να παραμένουν για αρκετούς μήνες μετά. 

  Σκοπός εν προκειμένω της θεραπείας, τίθεται ο έλεγχος της πορείας της νόσου και η ανακούφιση του ατόμου από τα συναφή συμπτώματα. Το υποστηρικτικό πλαίσιο γύρω από τον ασθενή τον βοηθά να γίνει ξανά αυτόνομος με μεγαλύτερη ταχύτητα. Το 60-80% των ασθενών μπορούν να περπατήσουν ξανά εντός 6 μηνών και αναρρώνουν. Το ποσοστό θνησιμότητας είναι 4-7%. Στο πλαίσιο της υποστηρικτικής αγωγής, το άτομο μπορεί να κάνει μερικές ενέργειες για να διευκολύνει την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής του. Η χορήγηση ενδοφλέβιας ανοσοσφαιρίνης έχει λειτουργήσει προστατευτικά στο παρελθόν για την ενίσχυση των νευρώνων.

Επιπλέον, είναι ωφέλιμο να εφαρμόζεται ψυχοθεραπεία για βελτίωση της συναισθηματικής αντίληψης της συνθήκης αλλά και φυσικοθεραπεία για βελτίωση της κινητικότητας των άκρων. 

   Το σύνδρομο Gilles de la Tourette, ή απλώς Tourette είναι μια ιατρική νευροαναπτυξιακή διαταραχή με την οποία συμβιώνουν πολλοί άνθρωποι όλων των ηλικιών παγκοσμίως. Χαρακτηρίζεται από την παρουσία πολλαπλών κινητικών και φωνητικών τικ, που συχνά κάνουν τα άτομα να ντρέπονται και να υποφέρουν σωματικά αλλά και συναισθηματικά.

Τι είναι τα τικ;

   Πρόκειται για ξαφνικές, ταχείες, γρήγορες, επαναλαμβανόμενες, άσκοπες, άρρυθμες και στερεοτυπικές συσπάσεις μυών στις περιοχές που είναι υπεύθυνες για την κίνηση ή τον λόγο. Διακρίνονται σε απλά κινητικά (ανοιγοκλείσιμο ματιών, τίναγμα κεφαλιού, ανασήκωμα ώμων, μορφασμοί), σε απλά φωνητικά( καθάρισμα λαιμού, ρούφηγμα μύτης, κραυγές), σε πολύπλοκα κινητικά (πηδήματα, άγγιγμα άλλων προσώπων ή πραγμάτων, στριφογύρισμα γύρω από τον εαυτό, αλληλουχίες κίνησης άκρων, αυτοτραυματικές πράξεις με κτύπημα κεφαλιού και δάγκωμα χεριών) και σε πολύπλοκα φωνητικά ( άσχετες λέξεις ή φράσεις με τον υπόλοιπο λόγο, κοπρολαλία-κοινωνικά απαράδεκτες λέξεις, ηχολαλία-επανάληψη ήχου που μόλις άκουσε, παλιλαλία- επανάληψη ήχου που ο ίδιος είπε).

Πόσο συχνό είναι το σύνδρομο Tourette;

   Έχει φανεί πως 1 στα 162 παιδιά θα εμφανίσουν Tourette σε ηλικία 6-17, με την διαταραχή να παραμένει εφ όρου ζωής. Το 2018 έλαβαν τη διάγνωση, 135.000 άτομα μόνο στις ΗΠΑ. Το σύνδρομο είναι 3 με 4 φορές πιο συχνά στα αγόρια, ενώ καθοριστικό ρόλο επιτελούν και γενετικοί κληρονομικοί παράγοντες. Για τη διάγνωση απαιτούνται παραπάνω του ενός τικ για εύλογο χρονικό διάστημα άνω των 6 μηνών. Τα τικ είναι συχνά και περίπου 1/5 παιδιά έχουν περιστασιακά τικ. Ενδεχομένως, το άτομο να μην έχει Tourette αν έχει συχνά πυκνά κινητικά τικ σε δύσκολες καταστάσεις της καθημερινότητας. Η εκτίμηση ενός ειδικού είναι πάντα πιο αποτελεσματική και θα λύσει κάθε απορία.

Από τι μπορεί να προκληθεί το σύνδρομο Tourette;

   Η αιτία του συνδρόμου είναι κατά κύριο λόγο άγνωστη. Συχνά, η διαταραχή είναι κληρονομική, μεταβιβάζεται δηλαδή στα μέλη της οικογένειας μέσω των γονιδίων, ενώ ψυχοτραυματικά γεγονότα ή κρανιοεγκεφαλικοί τραυματισμοί μπορεί να συντελέσουν στην εμφάνιση της.

Συννοσηρότητα διαταραχής

   Παραπάνω από το 50% των ασθενών με σύνδρομο Tourette, έχουν συμπεριφορικά συμπτώματα όπως σύνδρομο υπολειπόμενης προσοχής με ή χωρίς υπερδραστηριότητα και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Οι ασθενείς είναι συχνό να εμφανίζουν παρορμητική συμπεριφορά, κατάθλιψη, έντονη κόπωση, σεξουαλικές διαταραχές αγχώδεις διαταραχές ή διαταραχές ύπνου. Αυτά τα συμπτώματα είναι πλήρως ιάσιμα και μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

  Εφόσον είναι άγνωστη η αιτιότητα του συνδρόμου, δεν έχει σχεδιαστεί κάποια πλήρως αποτελεσματική θεραπεία με αναστρέψιμα αποτελέσματα για τους ασθενείς. Η ολοκληρωμένη Γνωστική Συμπεριφοριστική Θεραπεία για τα τικ (CBTIT) είναι μια από τις θεραπείες με τα μέγιστα αποτελέσματα για την διαταραχή Tourette. Στόχος της είναι η εκπαίδευση στην ανάπτυξη μια αποτελεσματικής απάντησης  στην παρόρμηση που προηγείται του τικ, με λιγότερες επιπτώσεις για την προσαρμοστική συμπεριφορά του ατόμου.  

   Η εκπαίδευση του περίγυρου του ασθενή μπορεί ν’ αυξήσει την κατανόηση και να μειώσει το κοινωνικό στίγμα. Τα μέλη των οικογενειών και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να ξέρουν ότι τα τικ είναι ακούσια, ώστε να είναι κατανοητή η δυσκολία και να μην πλήττεται η αυτοεκτίμηση του ατόμου.

Ενσυναίσθηση με κατανόηση- Μελέτη- Υποστήριξη

Οι αλλαγές και τα νέα δεδομένα που επέφερε στη ζωή όλων μας η πανδημία οφειλόμενη στον ιό SARS-COV-19, είναι ομολογουμένως τεράστια. Ανασφάλεια και άγχος γύρω από ζητήματα υγείας, απομόνωση, υποχρεωτικά περιοριστικά μέτρα, τηλεργασία, κατ’ εξαίρεση μετακινήσεις με γραπτές βεβαιώσεις ή sms, υποχρεωτική ξεκούραση και άσκηση ως μοναδική μορφή ψυχαγωγίας έγιναν μερικές μόνο έννοιες που προστέθηκαν στην καθημερινή μας ζωή. Τόσο συναισθηματικά όσο και συμπεριφορικά, οι διακυμάνσεις για τους ενήλικες ήταν πολλαπλές. Για τους εφήβους;

   Βιώσαν την ίδια ευμετάβλητη καθημερινότητα από την δική τους ασφαλώς πλευρά. Οι εξωσχολικές δραστηριότητες και τα αθλήματα για δύο χρόνια περίπου μπήκαν σε μια συνθήκη παύσης. Τα πάρτι και οι βόλτες έγιναν αρχικά όλο και λιγότερα και αντικαταστάθηκαν στην πορεία από φόβο. Μια διάχυτη ανησυχία παντού και από όλους, χωρίς απαραίτητα να είναι κατανοητός ο λόγος στο μυαλό ενός έφηβου νέου. Το σημαντικότερο; Η τηλεκπαίδευση. Για δύο περίπου χρόνια, η τάξη έγινε ηλεκτρονική. Τα παιδιά, με μικρές διακοπές, συνδέονταν από τον υπολογιστή τους στο μάθημα, έστελναν με email τις ασκήσεις και τις εργασίες τους. Το σχολικό κουδούνι δεν χτυπούσε πλέον, και οι τάξεις ερήμωσαν. Όλα έγιναν πιο εύκολα για τον μαθητή που ήθελε να κάνει κοπάνα, μιας και ο πειρασμός του κρεβατιού όπως και του ηλεκτρονικού παιχνιδιού ήταν εκεί στον ίδιο χώρο με το μάθημα!

   Μια από τις σημαντικότερες επιπτώσεις της καραντίνας για τον μαθητή, είναι ότι ξέχασε τον τρόπο με τον οποίο είχε μάθει να λειτουργεί εντός του σχολείου. Οι έφηβοι δυσκολεύονται να τηρήσουν το πρόγραμμα που θέτουν και να το ακολουθήσουν χωρίς περισπασμούς. Με αυτό τον τρόπο, το παιδί που είχε ανέκαθεν μειωμένο ενδιαφέρον για την σχολική τάξη και μια τάση να μην παρακολουθεί, ευνοήθηκε από την τηλεκπαίδευση.

Η διετής σχεδόν απουσία των εφήβων από τον θεσμό του σχολείου, ασφαλώς επέτεινε την αδυναμία τους να συγκεντρωθούν και να αποδώσουν στην εκπαιδευτική διαδικασία κάνοντας, δυστυχώς, οπισθόδρομα βήματα.  

  Αυτό το after covid effect σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες αλλαγές στο σχολείο κάνει το μάθημα σαν διαδικασία, δύσκολο. Οι μάσκες, τα αντισηπτικά, οι διαφορετικές ώρες διαλείμματος και οι έλεγχοι για αρνητικά τεστ γίνονται εμπόδια στην πορεία για μάθηση. Χρειάζεται κατά κύριο λόγο επιμονή και προσπάθεια τόσο από πλευράς εφήβων όσο και εκπαιδευτικών, για να ενταχθούν και πάλι όλοι στο πλαίσιο της σχολικής καθημερινότητας.

   Ολοένα και πιο συχνά στην κοινωνία μας ακούμε για την διαταραχή του αυτισμού, το αυτιστικό φάσμα και την συζήτηση που έχει ανοίξει για τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Αφορά μικρούς και μεγαλύτερους, ωστόσο τι ακριβώς είναι ο αυτισμός;

   Αποτελεί μια νευροψυχιατρική διαταραχή, μια κατάσταση δηλαδή που επηρεάζεται τόσο από νευρολογικούς όσο και από ψυχολογικούς παράγοντες. Ο αυτισμός ανήκει στις νευροαναπτυξιακές διαταραχές στις οποίες η επίδραση του περιβάλλοντος παίζει καθοριστικό ρόλο για την εμφάνισή τους. Ο αυτισμός εμπεριέχει και μια γενετική προδιάθεση όμως οι ερευνητικές μελέτες, ακόμα δεν έχουν οδηγηθεί σε ξεκάθαρα αποτελέσματα περί αιτιότητας. Είναι μια εφ όρου ζωής συνθήκη, η οποία τελευταία εκλαμβάνεται ως φάσμα.

   Κάνοντας λόγο για φάσμα, αναφερόμαστε σε ένα σύνολο δυσκολιών. Μερικές είναι βαρύτερης και άλλες ελαφρύτερης παθολογίας. Ο αυτισμός, δηλαδή, δεν είναι μια διαταραχή που τα άτομα που την έχουν είναι ίδια ή μοιάζουν. Ενδεχομένως, να μοιράζονται κάποιες κοινές συμπεριφορές. Οι διαφοροποιήσεις στο φάσμα του αυτισμού είναι κυρίαρχες. Στην ελληνική πραγματικότητα, τα αγόρια διαγιγνώσκονται με αυτισμό 4 φορές συχνότερα απ ότι τα κορίτσια. Συνολικά, τα άτομα που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού στην Ελλάδα ξεπερνούν τις 70.000 για το έτος 2020.

   Τα άτομα με αυτισμό, ομολογουμένως, έχουν κοινά συμπτώματα κάτι που δικαιολογεί και την συγκεκριμένη διάγνωση. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζουν εξαιρετική δυσκολία στην εκμάθηση της γλώσσας και των κοινωνικών δεξιοτήτων, όπως επίσης και στην ανάπτυξη και διατήρηση ενός υγιούς και λειτουργικού σχετίζεσθαι με άλλους ανθρώπους. Οι διαφορές με τον γενικό πληθυσμό είναι που καθορίζουν την βαρύτητα της διαταραχής και την ανάπτυξη της ψυχοπαθολογίας. Υπάρχει επίσης, μεγάλη ποικιλία ως προς τη μορφή των ειδικότερων συμπτωμάτων (για παράδειγμα η κατανόηση του γραπτού λόγου, η κινητικότητα).

   Η διάγνωση του αυτισμού είναι χρήσιμο να γίνεται σε όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία. Η συνήθης ηλικία όπου κάποιος μπορεί να δει ενδείξεις και να υποψιαστεί μια αναπτυξιακή διαταραχή είναι η ηλικία μεταξύ 18 μηνών – 3 ετών, ακριβώς εξαιτίας της συνθετότητας των σταδίων που καλείται να κατακτήσει το παιδί σε αυτή την ηλικία. Είναι εύλογο, πως όσο νωρίτερα ξεκινήσει η πλαισίωση του ατόμου με ειδικές θεραπείες, εξατομικευμένες στην δική του περίπτωση, τόσο καλύτερη πρόγνωση θα έχει. Ακόμα, τελευταία παρατηρείται μεγάλος αριθμός ενηλίκων να ζητούν αξιολόγηση μιας και δεν είναι λίγες οι φορές κατά τις οποίες κάποιος ενήλικας ανήκει στο φάσμα αλλά δεν είχε διαγνωστεί εγκαίρως στην παιδική του ηλικία.

   Στόχος των θεραπειών δεν είναι ξαφνικά το παιδί να μην έχει αυτισμό. Όπως είπαμε, ο αυτισμός είναι μια εφ όρου ζωής συνθήκη. Σκοπός της θεραπείας είναι η καλύτερη υποστήριξη του ίδιου όσο και των σημαντικών άλλων στην ζωή του ατόμου με αυτισμό. Ειδικότερα, το άτομο εκπαιδεύεται να εξυπηρετείται και να γίνεται ολοένα και πιο αυτόνομος στο κοινωνικό σύνολο. Η ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου είναι σημαντική για την συμπερίληψη αλλά και αξιοποίηση του ατόμου με αυτισμό στο δυναμικό της.

Δεν είναι λίγες οι φορές που τα άτομα αυτά έχουν ένα ξεχωριστό ταλέντο το οποίο δεν είμαστε εμείς οι υπόλοιποι σε θέση ακόμα να αντιληφθούμε!!

Ας ελπίσουμε πως θα μας διδάξουν …

   Ανάμεσα στις πιο τεκμηριωμένες παραδοχές στον χώρο της ψυχολογίας βρίσκεται ο ρόλος του άγχους στην συνολική υγεία του ατόμου. Τόσο στον ενήλικα όσο και στο παιδί, το άγχος έχει σημαντική επίδραση στην ψυχική και κατά συνέπεια στη σωματική υγεία. Από τον κανόνα αυτόν ασφαλώς, δεν ξεφεύγουν οι έφηβοι.

   Πιο συγκεκριμένα, το άγχος σε κάθε ηλικία έχει συνδεθεί με αρνητικές προσδοκίες για το μέλλον, εσφαλμένες πεποιθήσεις κινδύνου-απειλής και συνολικό φόβο για τις επικείμενες αποδόσεις του ατόμου. Αυτός ο φόβος που είναι χαρακτηριστικός στους ανθρώπους με έντονο άγχος, μπορεί να πυροδοτηθεί είτε όταν κάποιο ερέθισμα εκλαμβάνεται ως απειλητικό (πχ. σκύλος, παρουσίαση εργασίας), είτε ως απόρροια μιας συνολικά ψυχοπιεστικής κατάστασης (πχ. πένθος, τραυματική εμπειρία, νοσηλεία, έντονη σωματική επιβάρυνση). Ο τρόπος που μαθαίνουμε να συμπεριφερόμαστε και να αντιμετωπίζουμε το συναίσθημα αυτό είναι μια επίκτητη ικανότητα, που αναπτύσσουμε κατά την διάρκεια της ζωής.

  Στους εφήβους, έχουν παρατηρηθεί έντονα επίπεδα άγχους όταν οι απαιτήσεις είναι συνολικά αυξημένες. Ο νέος καλείται να ανταπεξέλθει και δεν είναι λίγες οι φορές που μάλιστα συνδέει την αξία του με την επίδοση του! Το σχολικό περιβάλλον και η αποδοχή των συνομηλίκων σε συνάρτηση με το οικογενειακό πλαίσιο και το κλίμα στο σπίτι είναι εξίσου σημαντικοί συντελεστές.

   Για τους παραπάνω λόγους, η διαχείριση του άγχους είναι ζωτικής σημασίας για τους νεαρούς ενήλικες. Με τα βραχυπρόθεσμα οφέλη της αποφυγής των καταστάσεων που είναι δύσκολες, ο νέος εξοικειώνεται να «καταπίνει» τις δυσκολίες του και να μην τις λύνει ουσιαστικά. Μαθαίνει δηλαδή, πως είναι εντάξει να κρύβουμε ή να καλύπτουμε μια δυσκολία, χωρίς καν να επιχειρούμε να την αντιμετωπίσουμε. Η επικίνδυνη αυτή στρατηγική, μπορεί να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε ψυχοπαθολογία, σε ψυχοσωματικά συμπτώματα ή σε άλλες σωματικές παθήσεις!! Μέσω της ψυχοθεραπείας, το άτομο μεταξύ άλλων κατανοεί και αποκτά λειτουργικούς τρόπους διαχείρισης του άγχους για να βοηθάει τον εαυτό του να ανακουφίζεται.

   Κλείνοντας, ο μηχανισμός του άγχους στους εφήβους και η διαχείριση του είναι ένα σημείο καμπής για την ομαλή ανάπτυξη σε νεαρό ενήλικα. Στόχο αποτελεί η υποστήριξη υγιών, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά , νέων που δεν θα υποφέρουν και θα αισθάνονται έτοιμοι και ικανοί να αναπτυχθούν ελεύθερα στην καλύτερη τους εκδοχή.