Author: admin

Η ανάγκη του ανθρώπου να είναι τέλειος εμφανίζεται με πολλές διαφορετικές μορφές συνδεδεμένες με τις ατομικές του ιδιαιτερότητες και αξίες όμως, σύμφωνα με ερευνητές καμία δεν έρχεται χωρίς επακόλουθα προβλήματα. 

 Το να θέτουμε στόχους και να προσπαθούμε για την επίτευξή τους είναι κάτι που κάνουν όλοι οι άνθρωποι και φαίνεται να είναι μια υγιής συμπεριφορά. Η κλινική τελειομανία ή τελειοθηρία, συναντάται όταν ακριβώς η προσπάθεια αυτή για επίτευξη ολοένα και περισσότερων, πιο απαιτητικών και πολύ υψηλών στόχων γίνεται αυτοσκοπός, κυριεύει την ζωή του ατόμου και δημιουργεί δυσκολίες. Στην κλινική τελειομανία οι στόχοι που τίθενται είναι υψηλότεροι σε πολύ μεγάλο βαθμό από τους στόχους που το άτομο αντικειμενικά μπορεί να πετύχει ενώ παρατηρείται η δραστηριότητα του ατόμου να μην είναι συχνά, μεθοδευμένη. Τα τελειομανή άτομα δεν είναι ποτέ ικανοποιημένα με την προσπάθειά τους και θέτουν εξωπραγματικούς μη ρεαλιστικούς στόχους. Ασκούν επιλεκτική προσοχή στην αποτυχία και την υπεργενικεύουν. Κάνουν αυστηρές αυτοαξιολογήσεις ενώ η τάση τους να σκέφτονται διπολικά (δηλαδή όλα ή τίποτα, τέλειο ή χάλια) σαμποτάρει την προσπάθεια που καταβάλλουν. Συμπεριφορές τελειομανίας επιδεικνύουν τα άτομα όλων των ηλικιών ανεξαρτήτως φύλου, μορφωτικού ή κοινωνικού επιπέδου.

   Η ζωή ενός τελειομανή ατόμου είναι δύσκολη τόσο για τον ίδιο όσο και για τις διαπροσωπικές σχέσεις που αναπτύσσει. Πιο συγκεκριμένα, η τελειομανία αποτελεί μορφή κακοποιητικής μεταχείρισης του εαυτού. Αυτά τα όρια, οι αυστηρές προθεσμίες και τα πρέπει ρυθμίζουν και περιορίζουν την καθημερινή ζωή. Ως αποτέλεσμα, τα συναισθήματα που κυριαρχούν είναι η απογοήτευση, η θλίψη και ο θυμός. Το άτομο αισθάνεται ανάξιο χωρίς πραγματικά να είναι. Το αίσθημα οργής εξαιτίας της αποτυχίας, καθιστά το τελειοθηρικό άτομο επιρρεπές σε κατάθλιψη , διατροφικές διαταραχές, αλκοολισμό, χαμηλή αυτοεκτίμηση, στρεβλή εικόνα εαυτού, σκέψεις γύρω από την αυτοχειρία και άλλες ψυχολογικές διαταραχές. 

   Παρόλο που η τελειοθηρική συμπεριφορά έχει περιγραφθεί στο παρελθόν ως ένας θετικός παράγοντας προσαρμογής και επιτυχίας, οι ερευνητές Hewitt & Flett, την αντιμετωπίζουν ως ένα τυπικό στοιχείο διατήρησης νευρωτικών διαταραχών. Συνδέουν την τελειομανία με πλήθος αρνητικών αποτελεσμάτων για το άτομο όπως η ενοχή, η απογοήτευση, η ντροπή, η ανταγωνιστικότητα, η επικριτικότητα κ.α. Μετά από εκτενείς μελέτες τους στο αντικείμενο παρουσίασαν 3 μορφές τελειομανίας που διαφοροποιούνται ανάλογα τον προσανατολισμό και την κατεύθυνση της τελειοθηρικής συμπεριφοράς. Ειδικότερα: 

• Αυτό – προσανατολισμένη τελειομανία 

   Οι αντιλήψεις εδώ κατευθύνονται στον ίδιο τον εαυτό. Πρόκειται για μια προσδοκία που επιβάλλει δηλαδή το ίδιο το άτομο στον εαυτό του. Η αυταπάτη της τελειότητας γίνεται στόχος του ατόμου με αποτέλεσμα να εγκλωβίζεται. 

«Πασχίζω να γίνω όσο πιο τέλειος μπορώ, Πρέπει να αρέσω σε όλους, να είμαι αψεγάδιαστος, Η αποτυχία δεν είναι επιλογή για μένα» 

• Τελειομανία προσανατολισμένη σε άλλους

   Περιλαμβάνει μια υψηλή προσδοκία για τους άλλους και τις ικανότητές τους. Το άτομο γίνεται απαιτητικό και τελικά δυσάρεστο στις επαγγελματικές, κοινωνικές και διαπροσωπικές συναναστροφές. Από τις πολύ υψηλές απαιτήσεις που θέτει στους άλλους το άτομο απογοητεύεται όταν δεν ικανοποιούν τις προσδοκίες του, θυμώνει και επιτίθεται λεκτικά. Πληγώνεται πραγματικά τόσο από το γεγονός ότι τον απογοήτευσαν όσο και από το γεγονός ότι συμπεριφέρθηκε άσχημα. 

«Όταν αναθέτω μια εργασία σε κάποιον, αναμένω αυτή να εκτελείται άψογα , Τα λάθη απαγορεύονται, Οι γύρω μου οφείλουν να είναι εξαιρετικοί και να μην με απογοητεύουν.» 

• Καθορισμένη από το κοινωνικό σύνολο 

   Το άτομο καθοδηγείται από μια σημαντική αίσθηση ικανοποίησης των άλλων γύρω του. Αισθάνεται πίεση γιατί πρέπει ανά πάσα στιγμή να φαίνεται αντάξιο των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων που άλλοι θέτουν για εκείνον. Υποτάσσεται συχνά σε όσα το κοινωνικό σύνολο φαίνεται να απαιτεί, η αυτό αξία κλονίζεται και καθορίζεται αποκλειστικά από την ευχαρίστηση που παρέχουμε σε τρίτους. 

« Οι άνθρωποι γύρω μου περιμένουν να επιτυγχάνω σε ό,τι κάνω, Πρέπει να είμαι τέλειος για εκείνους, να αρέσω να βγάζω αποτελεσματικά την δουλειά που μου έχουν αναθέσει στο διαθέσιμο χρόνο που μου έχει δοθεί.» 

   Μερικές εναλλακτικές σκέψεις που μπορεί κάποιος με αισθήματα τελειομανίας να επεξεργαστεί είναι:

• Που με εξυπηρετεί η ανάγκη μου να είμαι τέλειος;
• Τι μου προσφέρει και τι μου στερεί αυτό το αέναο κυνήγι τελειότητας;
• Είναι οι γύρω μου εκπαιδευμένοι για το έργο που τους αναθέτω; Τι πιθανότητες έχουν να ανταπεξέλθουν;
• Πόσο καταστροφικό θα είναι στην πραγματικότητα ένα λάθος ή μια αποτυχία; 
• Όταν δεν είμαι σίγουρος ότι θα καταφέρω κάτι, ζητάω διευκρινίσεις για το τι πρέπει να κάνω και Βοήθεια!

   Είναι δύσκολο κάποιος να αντισταθεί στην σκέψη ότι πρέπει να είναι τέλειος. Η πραγματικότητα είναι όμως πως κανείς δεν είναι τέλειος, αν όλοι ήμασταν τέλειοι ο κόσμος θα ήταν ίδιος και χωρίς ποικιλία. Η διαφορετικότητα έχει ακριβώς να κάνει με την απόκλιση του καθενός από τον άλλον, από τον ιδανικό εαυτό ή από την πλευρά του που δεν τον ευχαριστεί. Επιπλέον, θυμηθείτε πως όλοι κάνουν λάθη! Ιστορικά, τα μεγαλύτερα λάθη οδήγησαν σε σπουδαίες εφευρέσεις, κοσμοϊστορικές ανακαλύψεις και σπουδαία φάρμακα για την ίαση ασθενειών. Δεν χρειάζεται να προσπαθείς να είσαι τέλειος γιατί η τελειότητα που αναζητείς δεν υπάρχει. Να είσαι ο εαυτός σου!! 

Βιβλιογραφία:

P.L.Hewitt, G.L. Flett et al, Perfectionism in the Self and Social Contexts: Conceptualization, Assessment, and Association With Psychopathology. Journal of Personality and Social Psychology 2003, American Psychological Association.