Author: Stella

   Ολοένα και πιο συχνά στην κοινωνία μας ακούμε για την διαταραχή του αυτισμού, το αυτιστικό φάσμα και την συζήτηση που έχει ανοίξει για τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Αφορά μικρούς και μεγαλύτερους, ωστόσο τι ακριβώς είναι ο αυτισμός;

   Αποτελεί μια νευροψυχιατρική διαταραχή, μια κατάσταση δηλαδή που επηρεάζεται τόσο από νευρολογικούς όσο και από ψυχολογικούς παράγοντες. Ο αυτισμός ανήκει στις νευροαναπτυξιακές διαταραχές στις οποίες η επίδραση του περιβάλλοντος παίζει καθοριστικό ρόλο για την εμφάνισή τους. Ο αυτισμός εμπεριέχει και μια γενετική προδιάθεση όμως οι ερευνητικές μελέτες, ακόμα δεν έχουν οδηγηθεί σε ξεκάθαρα αποτελέσματα περί αιτιότητας. Είναι μια εφ όρου ζωής συνθήκη, η οποία τελευταία εκλαμβάνεται ως φάσμα.

   Κάνοντας λόγο για φάσμα, αναφερόμαστε σε ένα σύνολο δυσκολιών. Μερικές είναι βαρύτερης και άλλες ελαφρύτερης παθολογίας. Ο αυτισμός, δηλαδή, δεν είναι μια διαταραχή που τα άτομα που την έχουν είναι ίδια ή μοιάζουν. Ενδεχομένως, να μοιράζονται κάποιες κοινές συμπεριφορές. Οι διαφοροποιήσεις στο φάσμα του αυτισμού είναι κυρίαρχες. Στην ελληνική πραγματικότητα, τα αγόρια διαγιγνώσκονται με αυτισμό 4 φορές συχνότερα απ ότι τα κορίτσια. Συνολικά, τα άτομα που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού στην Ελλάδα ξεπερνούν τις 70.000 για το έτος 2020.

   Τα άτομα με αυτισμό, ομολογουμένως, έχουν κοινά συμπτώματα κάτι που δικαιολογεί και την συγκεκριμένη διάγνωση. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζουν εξαιρετική δυσκολία στην εκμάθηση της γλώσσας και των κοινωνικών δεξιοτήτων, όπως επίσης και στην ανάπτυξη και διατήρηση ενός υγιούς και λειτουργικού σχετίζεσθαι με άλλους ανθρώπους. Οι διαφορές με τον γενικό πληθυσμό είναι που καθορίζουν την βαρύτητα της διαταραχής και την ανάπτυξη της ψυχοπαθολογίας. Υπάρχει επίσης, μεγάλη ποικιλία ως προς τη μορφή των ειδικότερων συμπτωμάτων (για παράδειγμα η κατανόηση του γραπτού λόγου, η κινητικότητα).

   Η διάγνωση του αυτισμού είναι χρήσιμο να γίνεται σε όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία. Η συνήθης ηλικία όπου κάποιος μπορεί να δει ενδείξεις και να υποψιαστεί μια αναπτυξιακή διαταραχή είναι η ηλικία μεταξύ 18 μηνών – 3 ετών, ακριβώς εξαιτίας της συνθετότητας των σταδίων που καλείται να κατακτήσει το παιδί σε αυτή την ηλικία. Είναι εύλογο, πως όσο νωρίτερα ξεκινήσει η πλαισίωση του ατόμου με ειδικές θεραπείες, εξατομικευμένες στην δική του περίπτωση, τόσο καλύτερη πρόγνωση θα έχει. Ακόμα, τελευταία παρατηρείται μεγάλος αριθμός ενηλίκων να ζητούν αξιολόγηση μιας και δεν είναι λίγες οι φορές κατά τις οποίες κάποιος ενήλικας ανήκει στο φάσμα αλλά δεν είχε διαγνωστεί εγκαίρως στην παιδική του ηλικία.

   Στόχος των θεραπειών δεν είναι ξαφνικά το παιδί να μην έχει αυτισμό. Όπως είπαμε, ο αυτισμός είναι μια εφ όρου ζωής συνθήκη. Σκοπός της θεραπείας είναι η καλύτερη υποστήριξη του ίδιου όσο και των σημαντικών άλλων στην ζωή του ατόμου με αυτισμό. Ειδικότερα, το άτομο εκπαιδεύεται να εξυπηρετείται και να γίνεται ολοένα και πιο αυτόνομος στο κοινωνικό σύνολο. Η ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου είναι σημαντική για την συμπερίληψη αλλά και αξιοποίηση του ατόμου με αυτισμό στο δυναμικό της.

Δεν είναι λίγες οι φορές που τα άτομα αυτά έχουν ένα ξεχωριστό ταλέντο το οποίο δεν είμαστε εμείς οι υπόλοιποι σε θέση ακόμα να αντιληφθούμε!!

Ας ελπίσουμε πως θα μας διδάξουν …

   Ανάμεσα στις πιο τεκμηριωμένες παραδοχές στον χώρο της ψυχολογίας βρίσκεται ο ρόλος του άγχους στην συνολική υγεία του ατόμου. Τόσο στον ενήλικα όσο και στο παιδί, το άγχος έχει σημαντική επίδραση στην ψυχική και κατά συνέπεια στη σωματική υγεία. Από τον κανόνα αυτόν ασφαλώς, δεν ξεφεύγουν οι έφηβοι.

   Πιο συγκεκριμένα, το άγχος σε κάθε ηλικία έχει συνδεθεί με αρνητικές προσδοκίες για το μέλλον, εσφαλμένες πεποιθήσεις κινδύνου-απειλής και συνολικό φόβο για τις επικείμενες αποδόσεις του ατόμου. Αυτός ο φόβος που είναι χαρακτηριστικός στους ανθρώπους με έντονο άγχος, μπορεί να πυροδοτηθεί είτε όταν κάποιο ερέθισμα εκλαμβάνεται ως απειλητικό (πχ. σκύλος, παρουσίαση εργασίας), είτε ως απόρροια μιας συνολικά ψυχοπιεστικής κατάστασης (πχ. πένθος, τραυματική εμπειρία, νοσηλεία, έντονη σωματική επιβάρυνση). Ο τρόπος που μαθαίνουμε να συμπεριφερόμαστε και να αντιμετωπίζουμε το συναίσθημα αυτό είναι μια επίκτητη ικανότητα, που αναπτύσσουμε κατά την διάρκεια της ζωής.

  Στους εφήβους, έχουν παρατηρηθεί έντονα επίπεδα άγχους όταν οι απαιτήσεις είναι συνολικά αυξημένες. Ο νέος καλείται να ανταπεξέλθει και δεν είναι λίγες οι φορές που μάλιστα συνδέει την αξία του με την επίδοση του! Το σχολικό περιβάλλον και η αποδοχή των συνομηλίκων σε συνάρτηση με το οικογενειακό πλαίσιο και το κλίμα στο σπίτι είναι εξίσου σημαντικοί συντελεστές.

   Για τους παραπάνω λόγους, η διαχείριση του άγχους είναι ζωτικής σημασίας για τους νεαρούς ενήλικες. Με τα βραχυπρόθεσμα οφέλη της αποφυγής των καταστάσεων που είναι δύσκολες, ο νέος εξοικειώνεται να «καταπίνει» τις δυσκολίες του και να μην τις λύνει ουσιαστικά. Μαθαίνει δηλαδή, πως είναι εντάξει να κρύβουμε ή να καλύπτουμε μια δυσκολία, χωρίς καν να επιχειρούμε να την αντιμετωπίσουμε. Η επικίνδυνη αυτή στρατηγική, μπορεί να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε ψυχοπαθολογία, σε ψυχοσωματικά συμπτώματα ή σε άλλες σωματικές παθήσεις!! Μέσω της ψυχοθεραπείας, το άτομο μεταξύ άλλων κατανοεί και αποκτά λειτουργικούς τρόπους διαχείρισης του άγχους για να βοηθάει τον εαυτό του να ανακουφίζεται.

   Κλείνοντας, ο μηχανισμός του άγχους στους εφήβους και η διαχείριση του είναι ένα σημείο καμπής για την ομαλή ανάπτυξη σε νεαρό ενήλικα. Στόχο αποτελεί η υποστήριξη υγιών, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά , νέων που δεν θα υποφέρουν και θα αισθάνονται έτοιμοι και ικανοί να αναπτυχθούν ελεύθερα στην καλύτερη τους εκδοχή. 

   Σκεφτείτε αυτό: Ανοίγετε τα μάτια το πρωί, σηκώνεστε από το κρεβάτι και δεν μπορείτε να διακρίνετε που βρίσκονται τα ντουλάπια με τα ρούχα σας. Ίσως είναι η κούραση σκέφτεστε ή τα μάτια μου παίζουν παιχνίδια, όμως διαπιστώνετε πως ο διαχωρισμός του τοίχου με την πόρτα του δωματίου είναι δύσκολος. Θέλετε να τηλεφωνήσετε για βοήθεια όμως οι αριθμοί στο κινητό φαίνεται να “χορεύουν”. Και ενώ η οφθαλμολογική εξέταση δείχνει υγιή όραση, τα συμπτώματα δεν υποχωρούν, ο εντοπισμός και αυτής της πόρτας εξακολουθεί να είναι δύσκολη. Η καθοδήγηση από κάποιον άλλον είναι απαραίτητα και η καθημερινότητα αποκτά ολοένα και περισσότερες προκλήσεις. Κάπως έτσι αισθάνεται ο ασθενής με σύνδρομο Balint.

   Τι είναι το σύνδρομο Balint; Πρόκειται για μια νευροψυχιατρική ασθένεια που μελετήθηκε για πρώτη φορά από τον Αυστρο-Ούγγρο νευρολόγο Rezso Balint το 1901, σε ασθενή που παρουσίαζε πολύ διαφορετική κλινική εικόνα από άλλα περιστατικά.

   Τα συμπτώματα που είχε ο ασθενής ήταν η Ταυτοχρονοαγνωσία- διαταραχή κατά την οποία ο ασθενής αδυνατεί να ανιχνεύσει και να περιγράψει αντικείμενα ή καταστάσεις που του παρουσιάζονται ταυτόχρονα, η Οπτική αταξία-αδυναμία να στοχεύσει το βλέμμα του απευθείας προς τον οπτικό στόχο και η Οφθαλμοκινητική απραξία- αδυναμία ελέγχου των σακκαδικών κινήσεων του ματιού με αποτέλεσμα το βλέμμα να καταλήγει τυχαία τις περισσότερες φορές στον στόχο αφού έχει περιπλανηθεί για αρκετή ώρα άσκοπα.  Πιο ειδικά, μερικές από τις δυσκολίες του ατόμου αφορούν την λειτουργικότητά του στον χώρο, την αυτοεξυπηρέτησή του, την αδυναμία αναγνώρισης προσώπων, τις οπτικές διαταραχές γενικώς, την διατήρηση βλεμματικής επαφής, την αδυναμία ανάγνωσης και γραφής, την ένδυση και τον προσανατολισμό στον χώρο.

  Οι ασθενείς με σύνδρομο Balint εμφανίζουν νευροανατομικώς, αμφοτερόπλευρες βλάβες στην ινιακή-βρεγματική χώρα του εγκεφαλικού οργάνου. Οι βλάβες αυτές ενδεχομένως οφείλονται σε αγγειακά σύνδρομα, σε κακώσεις του ινιακού λοβού, σε νεοπλασίες και διεύρυνση των εγκεφαλικών κοιλίων, σε δευτερεύουσες ατροφίες στα πλαίσια άλλων νευρολογικών παθήσεων, σε απομυελινωτικές διεργασίες, σε τοξικές βλάβες και σε επιληπτική δραστηριότητα. 

   Ως προς την θεραπεία του συνδρόμου, έχει τεθεί ως πρωταρχικός σκοπός η καλύτερη αυτονόμηση του ατόμου και η επίτευξη ανάκτησης κάποιας ανεξαρτησίας. Επιπλέον, ενδυναμώνεται μέσω της ψυχοθεραπείας το σύνολο των υπόλοιπων αισθήσεων του ατόμου κάτι που βοηθά το άτομο στην καλύτερη προσαρμογή του στο περιβάλλον. Μέσω γνωστικής αποκατάστασης ακόμα, είναι εφικτό να τροποποιήσουμε και το περιβάλλον με τους σημαντικούς άλλους γύρω του και τις εκάστοτε ανάγκες τους με σκοπό και πάλι την διευκόλυνση του ασθενή.

   Εξαιτίας της σπανιότητας του συνδρόμου, τα ερευνητικά δεδομένα δεν είναι αρκετά για να μελετηθεί και να σχεδιαστεί μια πλήρως αποτελεσματική θεραπευτική παρέμβαση. Η διαφοροδιάγνωση του συνδρόμου είναι επίσης κάτι που ασφαλώς δυσχεραίνει την μελέτη και τον σχεδιασμό της θεραπευτικής αγωγής. Κρίνεται σημαντικό να γνωρίσουμε περισσότερες και πιο συγκεκριμένες πληροφορίες για τις συγκεκριμένες παθήσεις ώστε να γίνουν κατανοητές τόσο από την επιστημονική όσο και την κοινωνική κοινότητα.

   Το σύνδρομο Angelman είναι μια νευροαναπτυξιακή γενετική διαταραχή που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα και την λειτουργία του οργανισμού στο σύνολό της. Στο παρόν, οι άνθρωποι ανά τον κόσμο που ζουν με το εν λόγω σύνδρομο ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο.

   Από τι προκαλείτε το σύνδρομο; Οφείλεται κατά κύριο λόγω σε μία αλλοίωση, μια μετάλλαξη του γονιδιακού κώδικα. Ειδικότερα, έχει παρατηρηθεί απώλεια της λειτουργίας του UBE3A γονιδίου του 15^ου χρωμοσώματος στον κώδικα DNA.

   Οι ασθενείς με το σύνδρομο Angelman, παρουσιάζουν ιδιαίτερη οπτική αλλά και κλινική εικόνα. Έχουν ένα χαρακτηριστικό πρόσωπο, με μεγάλο και έντονο χαμόγελο που αποτελείται από μεγάλο στόμα και αραιά δόντια. Η εμφάνισή τους χαρακτηρίζεται επίσης από προεξέχον πιγούνι, βαθιές κοιλότητες ματιών, “καθαρή” επιδερμίδα,  “πυρόξανθα” μαλλιά και σκολίωση σπονδυλικής στήλης. Επιπλέον, χαρακτηρίζονται από ανεπαρκή πρόσληψη και διατήρηση μυϊκής μάζας, διαταραχές μάσησης και κατάποσης, στραβισμό, αυξημένη ευαισθησία στην θερμότητα, παχυσαρκία και δυσκοιλιότητα, ενώ φαίνεται να έχουν ένα φυσιολογικό προσδόκιμο ζωής.

   Το σύνδρομο διαγιγνώσκεται συνήθως νωρίς στην παιδική ηλικία, πριν δηλαδή την έναρξη του σχολείου. Συχνά, είναι παρούσες οι ενδείξεις ήδη από τον 6^ο-12^ο μήνα, ωστόσο λόγω του στίγματος των νευροψυχιατρικών διαταραχών οι γονείς δεν παραπέμπουν έγκαιρα σε αξιολόγηση των δυσκολιών από κάποιον ειδικό και πλαισιωμένη βοήθεια.

   Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα ίδια τα παιδιά αλλά και η υπόλοιπη οικογένεια δευτερογενώς, είναι μεγάλες και καθημερινές. Πιο συγκεκριμένα, οι ασθενείς εμφανίζουν αναπτυξιακές και μαθησιακές δυσκολίες, μεγάλα εμπόδια στην επικοινωνία ακόμη και για τις βιολογικές ανάγκες, επιληψία, δυσκολία συντονισμού κινήσεων, γαστρεντερικά προβλήματα, λίγη ή και ολική έλλειψη λεκτικής επικοινωνίας με φτωχό και επαναλαμβανόμενο λόγο. Συνολικά, δυσκολεύονται ψυχοκινητικά και έχουν σημαντική νοητική υστέρηση με ελλείμματα στην μνήμη και την κατανόηση. Κινητικά, παρουσιάζουν δυσκολίες στην χρήση των άκρων τους, διαταραγμένη ισορροπία (αταξία) και μικροκεφαλία που εξαιτίας της μικρής περιμέτρου της κεφαλής εντείνει τις επιληπτικές κρίσεις. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, είναι πως παρουσιάζονται ιδιαίτερα χαρούμενη με διάθεση σχεδόν πάντοτε φιλική. Σε γενικές γραμμές η συμπεριφορά τους είναι συνήθως ανάρμοστη και εκτός πλαισίου, με ξαφνικό και έντονο γέλιο, επαναλαμβανόμενα φτερουγίσματα και άλλες κινήσεις με τα χέρια, απότομες και σπασμωδικές χειρονομίες. Ακόμα, έχουν ιδιαίτερη συμπάθεια στο νερό χωρίς αυτό να έχει ερευνηθεί περαιτέρω επιστημονικώς. Εμφανίζουν επίσης, δυσκολίες στον ύπνο και υπερκινητικότητα, γεγονός που καθιστά την διαφοροδιάγνωση πρόκληση.

   Αν θα μπορούσαμε να κάνουμε μια και μοναδική παρατήρηση ενδεικτική για την εικόνα των ατόμων με αυτό το σύνδρομο είναι πως είναι γνωστά και ξεχωρίζουν για την φαινομενικά χαρούμενη διάθεσή τους, το μοναδικό τους χαμόγελο καθώς και την ιδιαιτέρως κοινωνική και ευχάριστη συμπεριφορά τους.

   Οφείλουμε να αισθανόμαστε ευγνώμων που έχουμε τη γνώση να διαγιγνώσκουμε το συγκεκριμένο σύνδρομο και να βοηθούμε αποτελεσματικά τα παιδιά με την πλαισίωση όλων των δυσκολιών που μπορεί να αντιμετωπίζουν. Τελικώς, όσο γίνεται καλύτερα κατανοητό το συγκεκριμένο σύνδρομο τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε πως υπάρχουν, κατά μια λυρική έννοια, άγγελοι και ζουν ανάμεσά μας. Ωστόσο, μερικοί άγγελοι χρειάζονται λίγη βοήθεια για να μπορέσουν αν πετάξουν!!

Μέσα στην καθημερινή ζωή και τους γρήγορους ρυθμούς της όλοι λίγο ή περισσότερο έχουμε αισθανθεί την εξάντληση και την κούραση σε σημείο να αισθανόμαστε πως υποφέρουμε ή πως δεν αντέχουμε άλλο. Άραγε πώς είναι η ζωή των ανθρώπων που πάσχουν από το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης και πώς αυτό που αισθάνονται επηρεάζει τη ζωή τους; 

   Ως σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (Chronic Fatigue Syndrom) έχει ονομαστεί η πολυπαραγοντική νόσος που προκαλεί δυσλειτουργίες στο νευρολογικό, ενδοκρινικό, ανοσοποιητικό σύστημα και το σύστημα παροχής και μεταβολισμού της ενέργειας στον οργανισμό μας. Αυτή η πολυπαραγοντική νόσος επηρεάζει σαφώς και την ψυχική υγεία του ασθενή ο οποίος καλείται να συμβαδίσει με μια καθημερινότητα εντελώς διαφορετική και με περιορισμένες πλέον δυνατότητες. Για να είμαι πιο ακριβής, ο ασθενής καλείται να αναπροσαρμοστεί σε όλες εκείνες τις συνθήκες που επηρεάζει το σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης.

  Ειδικότερα, ανάμεσα στα συμπτώματα της νόσου παρατηρείται μια μακροχρόνια κούραση που βιώνει ο ασθενής η οποία είναι εμμένουσα και διαρκής. Δεν υποχωρεί ακόμη και μετά από περιόδους ανάπαυσης. Το άτομο δηλαδή μπορεί να αισθάνεται εξαντλημένο τη στιγμή λίγο μετά της πρωινής αφύπνισης. Ακόμα ένα σύμπτωμα είναι οι εμφανείς και τακτικές δυσκολίες στη σκέψη και πιο συγκεκριμένα στην προσήλωση και στην συγκέντρωση. Το άτομο με χρόνια κόπωση είναι αναμενόμενο να παρουσιάσει αδιαθεσία που όμως δεν σχετίζεται με κάποιο άλλο γεγονός ή άλλη ιατρική ή ψυχολογική κατάσταση. Σε γενικές γραμμές αυτό που βιώνει το άτομο είναι μια εξάντληση, μια συνεχής αδυναμία τόσο σωματική όσο και ψυχική. Δεν έχει ενέργεια για πράγματα που στο παρελθόν έκανε χωρίς ιδιαίτερη σκέψη ή προσπάθεια. Επίσης, κάτι που παρατηρείται αρκετά συχνά σε ασθενείς με το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης είναι ο πονοκέφαλος, ο πονόλαιμος και η μυαλγία. Το άτομο ενδεχομένως να εμφανίσει συνολικά απάθεια, επιθετικότητα ή και θυμό. Το καταθλιπτικό συναίσθημα είναι κάτι που προκαλείται τόσο πρωτογενώς, λόγω βιολογικών δυσλειτουργιών στο σύστημα ανταμοιβής, όσο και δευτερογενώς εξαιτίας των δυσκολιών και των αλλαγών που επιφέρει η νόσος καθαυτή. Έχουν επιπλέον παρατηρηθεί διαταραχές στην μνήμη με μερική αμνησία ή και μεγαλύτερα κενά, στην εγχάραξη και την ανάσυρση της πληροφορίας.  Το άτομο εμφανίζει ακόμα, μειωμένη ανοχή και μυϊκούς πόνους στο σώμα με ή χωρίς ρίγος.

   Η διάγνωση της νόσου είναι μια δύσκολη και πολυδιάστατη υπόθεση. Δυστυχώς, η διαφοροδιάγνωση από άλλες σωματικές και νευροψυχολογικές διαταραχές αποτελεί μια πρόκληση μιας και τα ερευνητικά δεδομένα δεν παρέχουν προς το παρόν επαρκή στοιχεία για την κατανόηση της διαταραχής. Αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει άρα κάποια σχεδιασμένη και αποτελεσματική θεραπευτική παρέμβαση. Υπολογίζεται πως πάνω από 2.000.000 άτομα παγκοσμίως βιώνουν CFS, μεταξύ των οποίων υπερτερούν οι γυναίκες σε συχνότητα. Η διάγνωση της διαταραχής συνήθως περιπλέκει τον ασθενή σε μια μακροχρόνια διαδικασία. Ο ασθενής διαγιγνώσκεται συχνά με κάτι άλλο εξαιτίας της κλινικής του εικόνας χωρίς όμως αποτελεσματική θεραπεία. Αυτή η κλινική εικόνα είναι που οδηγεί τους ειδικούς σε διαγνώσεις όπως η κατάθλιψη, η λοιμώδη μονοπυρήνωση, η σκλήρυνση κατά πλάκας κ.α. Το γεγονός της ελλιπούς επιστημονικής μελέτης της νόσου συγκριτικά με άλλες διαταραχές, αδιαμφισβήτητα, καθυστερεί και δυσχεραίνει σε σημαντικό βαθμό την διάγνωση της διαταραχής επηρεάζοντας την ποιότητα ζωής του ασθενή.

   Μερικά καταγεγραμμένα περιστατικά CFS ανέφεραν πως κατά την ιατρική περίθαλψη το προσωπικό αμφισβήτησε το πόσο αληθινά είναι στην πραγματικότητα αυτά τα συμπτώματα που παρουσίαζαν. Οι ασθενείς ακούν συχνά την προτροπή να κάνουν υπομονή για να δουν πως θα κινηθούν τα συμπτώματα και να αξιολογήσουν την πορεία τους στη συνέχεια.  Είναι λυπηρό πως οι άνθρωποι αυτοί αντιμετωπίζονται με τέτοιο τρόπο, αμφισβητώντας ακόμα τα όσα βιώνουν. Προκαλεί ερωτήματα το γεγονός αυτό, σχετικά με την επιστημονική πλαισίωση της διαταραχής και την ιατρική μέριμνα για αυτούς τους ασθενείς. Δεν μπορώ παρά να σκέφτομαι, πόσο καταστρεπτικό θα ήταν να προταθεί η ίδια συμβουλή σε κάποιον ασθενή με καταληκτική νόσο. Όπως και να έχει,  η αξιολόγηση μιας διαταραχής θα έπρεπε να γίνεται σχετικά στα πρώτα στάδια της νόσου- κάτι που δυστυχώς είναι ανέφικτο για τις περιπτώσεις ατόμων με χρόνια κόπωση. Η ασάφεια που προκύπτει στην πορεία, επιβαρύνει τον ασθενή τόσο ψυχικά όσο και σωματικά μιας και τα συμπτώματα εξακολουθούν χωρίς κανένα εμπόδιο να διαιωνίζονται.

   Τα αίτια του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης παραμένουν ασαφή. Κατά καιρούς έχουν κατηγορηθεί διάφορες δυσλειτουργίες του ανοσοποιητικού ή και του ενδοκρινικού συστήματος. Άλλες θεωρίες αποδίδουν την εμφάνιση της νόσου καθαρά σε γενετική προδιάθεση, θεωρούν δηλαδή ότι πρόκειται για κάποια σειρά γονιδίων που ευθύνονται για την εκδήλωση του συνδρόμου. Ακόμα, είναι αρκετές οι θεωρίες που συνδέουν την συγκεκριμένη νόσο με κάποιο τραύμα της πρώιμης παιδικής ηλικίας. Προς το παρόν δεν είναι γνωστό με ακρίβεια το αίτιο πίσω από την συγκεκριμένη διαταραχή. Μια διαδεδομένη άποψη σχετικά είναι πως κάποια ιογενής λοίμωξη προηγείται της ανοσοποιητικής ή νευρο- ενδοκρινικής δυσλειτουργίας και οδηγεί σε CFS. Υπάρχει ανάγκη για περισσότερες μελέτες και επιστημονική διερεύνηση των δεδομένων που θα προκύψουν.

   Από μελέτη των Larusso et al, 2008 σε ασθενείς με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης προέκυψε μια κοινή αρχική εμφάνιση της συμπτωματολογίας. Πιο συγκεκριμένα, στην αρχή οι ασθενείς διαπιστώνουν πως αισθάνονται όλο και πιο κουρασμένοι. Δυσκολεύονται να συγκεντρώσουν την προσοχή τους ακόμα και σε μικρές δραστηριότητες που απαιτούν σχετικά μικρό αριθμό συνδυασμένων κινήσεων. Έτσι η βόλτα του σκύλου, το καθάρισμα του σπιτιού ή η προετοιμασία του φαγητού γίνονται πολύ πιο δύσκολες δραστηριότητες απ’ ότι στο παρελθόν. Σταδιακά, οι ασθενείς μετακινούνται με δυσκολία και χρειάζονται αρκετές ώρες ξεκούρασης ακόμη και μετά από μια μικρή έξοδο από το σπίτι. Ακόμα και η συζήτηση μπορεί για τον ασθενή να εξελιχθεί σε έναν άθλο για τις δυνάμεις του.

   Η λειτουργικότητα των ασθενών με χρόνια κόπωση, όπως προκύπτει από τα όσα αναφέρθηκαν επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό. Σε δημοσίευση της εφημερίδας The New Yorker,το 2018 υποστηρίχθηκε πως η λειτουργικότητα ασθενών με CFS διαταράσσεται σε μεγαλύτερο βαθμό από  αυτή των ασθενών με διαβήτη τύπου 2, πολλαπλή σκλήρυνση ή καρδιαγγειακή ανεπάρκεια. Από έρευνα των Rourke et al, 2015 φάνηκε πως το 60% των ασθενών με CFS είναι άνεργοι και το υπόλοιπο ποσοστό είναι προστατευόμενα μέλη οικογένειας από κάποιον συγγενή ή φίλο. Είναι εμφανές πως για τους ασθενείς με CFS είναι προοδευτικά αδύνατον να εργαστούν, εξαιτίας των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν.

   Ως προς την θεραπεία της CFS, δεν υπάρχει επισήμως κάποια πλήρως αποτελεσματική αγωγή αντιμετώπισης της διαταραχής. Γίνεται προσπάθεια περιορισμού της έντασης των συμπτωμάτων χωρίς να υπάρχει προς το παρόν η δυνατότητα ολοκληρωτικής θεραπείας και άρα απαλλαγής από αυτά. Κατά καιρούς έχουν προταθεί η γνωστική συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία σε συνδυασμό με τεχνικές έκθεσης και σταδιακής σωματικής άσκησης. Επιπλέον, έχουν προταθεί διάφορες φαρμακευτικές αγωγές για την αντιμετώπιση της έντασης των συμπτωμάτων όπως η κατάθλιψη, η απάθεια, η μυαλγία κ.α.

   Η υιοθέτηση μιας καθημερινότητας με ελάχιστες απαιτήσεις σε επίπεδα ενέργειας από τους ασθενείς και τους φροντιστές είναι σημαντική. Είναι επίσης σημαντικό το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας να στραφεί προς την συγκεκριμένη νόσο, ώστε να διερευνηθούν τα αίτια και να σχεδιαστεί μια αποτελεσματική αντιμετώπιση. Η μακροχρόνια αναμονή των ασθενών για απαντήσεις πρέπει να σταματήσει και να τους δοθεί το δικαίωμα να φροντίσουν την υγεία τους με τρόπο επιστημονικά τεκμηριωμένο.

Άσε επιτέλους το βιβλίο από τα χέρια σου!! Το να κρατάς συνεχώς ένα βιβλίο ή να είσαι συνεχώς μέσα σ’ αυτό, αυτή τη στιγμή δεν έχει πολλά να σου προσφέρει!

   Η περίοδος των πανελλήνιων εξετάσεων είναι μια περίοδος δύσκολη. Εσύ το γνωρίζεις καλύτερα αυτό, μια χρονιά με πολύ διάβασμα, εκνευρισμό, στεναχώρια ίσως και στερήσεις για να πετύχεις τον τελικό στόχο. Αποτελεί ορόσημο για τα σχολικά και εφηβικά μας χρόνια. Ο χρόνος περνά και οι εξετάσεις σύντομα έρχονται. Όλ@ τα κατάφεραν, έτσι θα κάνεις κι εσύ! 

Ακολουθούν μερικά tips and don’t για να κάνεις πιο εύκολη τη ζωή σου αυτό το διάστημα:

🔸Ακολούθησε το πρόγραμμα
Ολοκλήρωσε το διάβασμα σου με σύστημα, μην περιμένεις να τα μάθεις όλα το τελευταίο βράδυ ή λίγες στιγμές πριν την εξέταση. Έκανες μεθοδευμένα την προσπάθεια σου, ακολούθησε το πρόγραμμα μέχρι τέλους. Άσε στην άκρη πια το βιβλίο και τις σημειώσεις.

🔸Κάνε συμμάχους
Μοιράσου τις σκέψεις σου με ανθρώπους που είναι στην ίδια φάση και θα σε καταλάβουν. Βρείτε κοινές ώρες για να διαβάζετε αλλά και να κάνετε διαλείμματα μαζί, συζητώντας για κάτι άλλο εκτός των εξετάσεων και της ύλης. Προστατεύσου από τοξικά άτομα, φίλους- συμμαθητές-ακόμα και συγγενείς, που δεν κατανοούν πόσο σημαντική είναι για σένα αυτή η προσπάθεια.

🔸Ξεκούραζε συχνά το μυαλό σου
Ο εγκέφαλος μας λειτουργεί καλύτερα όταν είναι ξεκούραστος, επομένως κάνε και κάτι εκτός του διαβάσματος για να αποδώσεις καλύτερα σ’ αυτό αργότερα. Μην σε παραμελείς σε καμία περίπτωση! Φρόντισε να κοιμάσαι, να τρως και να διασκεδάζεις ικανοποιητικά για σένα. Απόφυγε τις ακρότητες και τα νέα ξεκινήματα αυτή την περίοδο ή ο, τι άλλο νομίζεις πως θα σε ζορίσει! Θα έχεις ένα ελεύθερο καλοκαίρι από διάβασμα για να κάνεις όλα όσα έχεις στερηθεί τώρα, και ακόμα περισσότερα!

🔸 Κάνε την προσπάθεια σου αποκλειστικά για εσένα
Είναι μάταιο να προσπαθείς να επιτυχείς ένας στόχο που άλλοι έχουν θέσει για εσένα. Οι σχολές με υψηλές βάσεις δεν σημαίνουν πως θα σε κάνουν ευτυχισμένο ή επιτυχημένο αν καταφέρεις να μπεις. Αγωνίσου για αυτά που εσύ θες, κάνε μον@ σου το πλάνο για το μηχανογραφικό σου!

🔸 Μείνε στην αίθουσα μέχρι να τελειώσει ο χρόνος
Στον χώρο των εξετάσεων, ψυχραιμία, έχεις χρόνο να απαντήσεις, προλαβαίνεις να βάλεις τη σκέψη σου σε σειρά. Πάρε το χρόνο σου. Κάνε αυτή την τελευταία ανάγνωση για την οποία σε έχει ζαλίσει ο καθηγητής σου, πραγματικά θα σε βοηθήσει να εντοπίσεις τυχόν λάθη λόγω απροσεξίας και να τα διορθώσεις.

🔸Φρόντισε τον εαυτό σου
Μετά το πρώτο μάθημα, διώξ’ το από το μυαλό σου, μην σε απασχολεί άλλο. Ο, τι έγραψες έγραψες , πάμε για το επόμενο! Το να αναλώνεσαι ή να συζητάς για το μάθημα που έφυγε, μόνο σε στεναχωρεί και σε αποπροσανατολίζει από την προσπάθεια. Αντ’ αυτού, πήγαινε μια βόλτα, χαλάρωσε και ετοιμάσου για τη συνέχεια!

   Κανενός η επιτυχία δεν κρίθηκε αποκλειστικά από το αν πέρασε με την πρώτη ή με την όποια προσπάθεια στη σχολή που ήθελε. Οι πανελλήνιες δεν είναι μονόδρομος για την ευτυχία ούτε το τέλος του κόσμου!!! Η επιτυχία στη ζωή δεν κρίνεται εδώ… Καλή σου δύναμη και τύχη σε όλα!!

Κι αν κλαίνε είναι δυνατοί ή ….  

 Το κλάμα είναι μια συμπεριφορά που προκύπτει από ένα συναίσθημα, το συναίσθημα αυτό τις περισσότερες φορές είναι η λύπη.

   Το συναίσθημα αποτελεί μια σύνθετη υποκειμενική εμπειρία κοινή για αρκετά θηλαστικά του πλανήτη. Είναι ένας βαθύς και εσωτερικός συνδυασμός νοητικών και ψυχοσωματικών παραγόντων που εκφράζεται. Τα συναισθήματά μας είναι παρατηρήσιμα στους άλλους, συχνά κιόλας αποτυπώνονται στις εκφράσεις του προσώπου ή τη στάση του σώματός μας.

   Έχουμε διαφορετικές εκφράσεις προσώπου για τον φόβο και την ευτυχία για παράδειγμα. Το συναίσθημα μπορεί να προκύπτει ή να μας κατευθύνει σε μια συμπεριφορά. Για παράδειγμα όταν λυπούμαστε είναι αναμενόμενο να κλάψουμε, όταν φοβόμαστε να αγχωθούμε ή να προσπαθήσουμε να φύγουμε.

   Ένα συναίσθημα αναφέρεται σε μια κατάσταση ή συνθήκη που προκαλείτε με έναν συγκεκριμένο τρόπο και μπορεί να είναι πολύ σύντομο σε διάρκεια, από λίγα δευτερόλεπτα μέχρι και μερικά λεπτά. Είναι το αποτέλεσμα μιας κατάστασης, η άμεση απάντηση του οργανισμού. Νευροχημικά για την παραγωγή, τη ρύθμιση και την εκδήλωση των συναισθημάτων συμμετέχουν η αμυγδαλή, ειδικότερες ορμόνες και νευροδιαβιβαστές, το μεταιχμιακό σύστημα και όργανα όπως το στομάχι και το συκώτι. Τομείς που επηρεάζουν το συναίσθημά μας είναι η ώρα της ημέρα, η εποχή, ο ύπνος, η διατροφή, η άσκηση, οι συνθήκες ζωής και οι κοινωνικές δραστηριότητες.

   Σύμφωνα με κλασικές μελέτες στον χώρο της ψυχολογίας τα βασικά συναισθήματα είναι η χαρά, η λύπη, ο θυμός, ο φόβος, η έκπληξη και η αηδία. (Parrot Psychology and Behavior Problems). Οι συνδυασμοί τους γεννούν πλήθος συναισθηματικών καταστάσεων όπως η υπερηφάνεια, η απογοήτευση, η αγάπη, η νευρικότητα, το άγχος, η στοργή, η ζήλια, η ελπίδα κ.α. Συνηθίζουμε επίσης να διαχωρίζουμε τα συναισθήματα σε θετικά ή αρνητικά ανάλογα με το αν μας κάνουν να νιώθουμε ευχάριστα ή δυσάρεστα, αν μας αρέσουν ή όχι.

   Η χρησιμότητα όλων των συναισθημάτων είναι τεράστια. Πιο συγκεκριμένα τα συναισθήματα επιβεβαιώνουν ή διαψεύδουν τις σκέψεις που κάνουμε. Συχνά λειτουργούν ως ισχυρό ένστικτο στο οποίο δύσκολα η λογική θα επιβληθεί. Τα συναισθήματα ακόμα, μας προετοιμάζουν για την κατάλληλη δράση μας ανάλογα με τις γύρω συνθήκες. Αυτός είναι και ο λόγος όπου τα συναισθήματα δρουν προστατευτικά για τον οργανισμό, εξασφαλίζοντας την επιβίωσή μας σε διαφορετικές καταστάσεις. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα γινόταν αν βρισκόμασταν μέσα στο δάσος και δεν φοβόμασταν το μεγάλο ζώο που βλέπουμε στον ορίζοντα να πλησιάζει;

   Επιπλέον, η σωματική μας υγεία επηρεάζει και επηρεάζετε από το συναίσθημά μας. Πόσες φορές η θλίψη και ο φόβος για κάτι έχουν σωματοποιηθεί προκαλώντας κάποιο αυτοάνοσο; Αντιστρόφως, πόσες φορές νιώσαμε ευτυχία με ένα καλογυμνασμένο σώμα που είναι δυνατό να μας προσφέρει αντοχή σε διάφορες απαιτητικές ή και απολαυστικές δραστηριότητες;

   Αδιαμφισβήτητα, όλοι οι άνθρωποι βιώνουν συναισθήματα, πόσοι όμως απ’ αυτούς είναι σε θέση να τα αναγνωρίζουν και να τα καταλαβαίνουν; Η υπερβολική ή η ελλιπής έκφραση τους μπορεί να αποδειχθεί ριψοκίνδυνη για την συνολική υγεία του ατόμου.

   Πέραν της σημασίας τους, οι προκαταλήψεις γύρω από τα συναισθήματα είναι πολλές: οι άντρες δεν κλαίνε, ο θυμός οδηγεί σε μπελάδες, η χαρά πρέπει να μετριάζεται, η μεγάλη έκπληξη μοιάζει με θεατρινισμό, το άγχος είναι άχρηστο, οι φοβίες είναι ασήμαντες και δείχνουν αδυναμία, η αηδία για κοινωνικές συμπεριφορές άλλων καταπιέζεται ή παρερμηνεύεται. Ενώ αποτελούν κομμάτι του οργανισμού μας έχουν με έναν τρόπο δαιμονοποιηθεί και η έκφρασή τους σε ορισμένες κοινωνικές συνθήκες έχει καταπιεστεί. Ο τρόπος που αντιδρά το άτομο σε κάθε συνθήκη είναι υποκειμενικός και η γνήσια συναισθηματική έκφραση είναι το ζητούμενο, ανεξαρτήτως κοινωνικών νορμών ή στερεοτύπων. Το στερεότυπο του ανθρώπου που δεν εκφράζεται ανοιχτά για τα όσα νιώθει ή χρειάζεται οδηγεί σε δυσκολίες στις σχέσεις και τελικώς πόνο για το άτομο.

  Το αυτό-μαστίγωμα δεν ωφελεί τον οργανισμό, τον δυσκολεύει.

 Είναι εντάξει και απολύτως ανθρώπινο οι άντρες να κλαίνε, οι γυναίκες να θυμώνουν, η αδικία στην κοινωνία να προκαλεί αηδία, να υπάρχει γέλιο στις κηδείες, κλάμα και λύπη στους γάμους, έντονη έκπληξη με κάτι μη αναμενόμενο, φόβος και άγχος για ακίνδυνες φαινομενικά καταστάσεις!! Αν δυσκολεύεστε στην διαχείριση ή την έκφραση του συναισθήματός σας απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας ο οποίος θα σας κατευθύνει μεθοδικά στο επιθυμητό αποτέλεσμα. 

   Τα συναισθήματα δίνουν χρώμα και νοστιμιά στη ζωή αρκεί να τα αναγνωρίζουμε, να κατανοούμε πώς δημιουργούνται ανάλογα με την κάθε συνθήκη και να τα εκφράζουμε όταν κρίνουμε ότι χρειάζεται.

Πολλές φορές στην καθημερινή ζωή χρησιμοποιούμε τον όρο κατάθλιψη για να περιγράψουμε μια περίοδο στην οποία έλειπε η χαρά. Χρησιμοποιείται επίσης γενικευμένα για την περιγραφή μιας λυπηρής συνθήκης. Τι σημαίνει όμως πραγματικά κατάθλιψη;

   Περιστασιακά μπορεί να αισθανόμαστε πεσμένοι ή στεναχωρημένοι και είναι οκει! Για μερικούς, αρκετούς τελευταία, ανθρώπους αυτό το καταθλιπτικό συναίσθημα μπορεί να επηρεάσει για μεγάλη περίοδο αρκετούς τομείς της ζωής. Το καταθλιπτικό επεισόδιο αποτελεί μια (ψυχ)ιατρική κατάσταση κατά την οποία το άτομο αδυνατεί να βιώσει ευχαρίστηση, ικανοποίηση ή/και χαρά.

   Σε αυτή την κατάσταση η αυτοκριτική, η υποτίμηση και άλλες απαισιόδοξες σκέψεις αποκτούν μηρυκαστικό χαρακτήρα. Το άτομο είναι εγκλωβισμένο στην ανημπόρια και νιώθει μόνο. Χαρακτηριστικά ενός καταθλιπτικού επεισοδίου ενδέχεται να είναι η επίμονη θλίψη, το αίσθημα αναξιότητας, η ανηδονία, η σωματοποίηση του πόνου, η έλλειψη κινήτρου, το αίσθημα απελπισίας, η έντονη κόπωση, η αδυναμία λήψης αποφάσεων, οι διαταραχές ύπνου, οι καταστροφικές σκέψεις, η αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής, οι αλλαγές στην πρόσληψη τροφής, οι διαταραχές γύρω από την σεξουαλική συμπεριφορά και τις κοινωνικές ή διαπροσωπικές σχέσεις. Η διαφορά του καταθλιπτικού επεισοδίου από την κατάθλιψη έγκειται στην επανάληψη και στην συχνότητα των συγκεκριμένων επεισοδίων, η οποία είναι καλό να αξιολογείται κλινικά από ειδικούς ψυχικής υγείας και όχι αυθαιρέτως!

  Το άτομο που πάσχει δεν ευθύνεται για την διαταραχή ούτε επέλεξε να υποφέρει! Μεγαλώνοντας αναπτύσσουμε πεποιθήσεις για την ερμηνεία των γεγονότων γύρω μας. Συχνά, αυτές οι ερμηνείες που κάνουμε εμπεριέχουν λογικά σφάλματα που με τη σειρά τους δημιουργούν φαύλους κύκλους. Αυτοί οι κύκλοι, εγκλωβίζουν το άτομο όσο περνά ο χρόνος μιας και διατηρούν αλλά και ενισχύουν συμπεριφορικά τον καταθλιπτικό τρόπο σκέψης.

   Πρόκειται για κάτι πολύ μεγαλύτερο από μια στεναχώρια ή λύπη, αλλάζει τον τρόπο που σκέφτεσαι, αισθάνεσαι και συμπεριφέρεσαι. Αν τα παραπάνω συμπτώματα σε χαρακτηρίζουν ή σε προβληματίζουν στη ζωή σου μην φοβηθείς να απευθυνθείς σε κάποιον ειδικό. Με όποιον τρόπο κι αν έρχεσαι αντιμετωπ@ με την κατάθλιψη, η απόρριψη της θεραπείας μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά προβλήματα για την υγεία, ψυχική και σωματική. Είναι πολλά τα συμπτώματα της κατάθλιψης που συνήθως εμφανισιακά δεν γίνονται αντιληπτά. Από την άλλη πλευρά, αν βιώνεις ή ταυτίζεσαι με κάποιο από τα παραπάνω, δεν σημαίνει αυτόματα πως πάσχεις από κατάθλιψη!!
Επισκέψου ή συζήτησε με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας, προτού οδηγηθείς σε μια γρήγορη διάγνωση!!

   Όσο περισσότερο αντέχεις και ανέχεσαι το καταθλιπτικό συναίσθημα, τόσο δυσκολότερα θ’ απαλλαγείς οριστικά απ’ αυτό! Ποτέ δεν είσαι πραγματικά μόν@! Συνέχισε με σθένος να προσπαθείς να αντιστέκεσαι στα άσχημα συναισθήματα και σκέψεις. Μην αφήνεσαι!

🧡Να σε προσέχεις, εσένα έχεις 🧡

ΦΙΛΟΙ ή ΕΧΘΡΟΙ?

   «Μα εγώ όταν αγχώνομαι δεν φοβάμαι, απλώς αγχώνομαι και αυτό είναι όλο!»

Μια έκφραση κοινή για εφήβους και ενήλικες, είναι όμως πραγματικό το περιεχόμενό της;

   Η σύνδεση του φόβου με το άγχος είναι πολύ στενή. Κάθε φορά που κάτι μας αγχώνει, ένα ερέθισμα, μια κατάσταση ή ένα αντικείμενο, υπάρχει κάποιος φόβος που πυροδοτεί αυτή μας την αντίδραση.

Το άγχος είναι μια συναισθηματική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μία υποκειμενική αίσθηση του φόβου και διάφορα δυσφορικά συμπτώματα όπως δύσπνοια, ταχυκαρδία, εφίδρωση και κεφαλαλγίες, η οποία προκύπτει σαν απάντηση σε μία απειλή που συνήθως δεν είναι ξεκάθαρα αναγνωρίσιμη, πάντα αντικειμενική ή συγκεκριμένη.

Επιπλέον, ο φόβος είναι μία συναισθηματική κατάσταση που επίσης περιλαμβάνει την υποκειμενική αίσθηση του συναισθήματος αλλά και σωματικά συμπτώματα, όπως π.χ. τρέμουλο, που προκύπτει όμως ως απάντηση σε μία εξωτερική, πραγματική απειλή που είναι συνειδητά αντιληπτή.

Ο ρόλος του φόβου στο αίσθημα του άγχους είναι κυρίαρχος.

   Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως το υποκειμενικό βίωμα είναι που ερμηνεύει το συναίσθημα του φόβου σε επίπεδο άγχους. Πιο συγκεκριμένα, σε ένα επικείμενο διαγώνισμα αυτό που θα μας αγχώσει είναι οι σκέψεις θα αποτύχω, δεν θα γράψω καλά.

Εν προκειμένω, ο φόβος της αποτυχίας ενεργοποιεί το άγχος σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό για κάθε μαθητή. Στην προσέγγιση κάποιου συμμαθητή στο διάλειμμα, ο έφηβος μπορεί να αγχωθεί από σκέψεις όπως δεν θα μου απαντήσει ή δεν θα με συμπαθήσει, φοβούμενος μια αρνητική κριτική από τον συμμαθητή του.

   Εν κατακλείδι, οι φόβοι και οι ανασφάλειες μας είναι που μας αφήνουν ανυπεράσπιστους πολλές φορές ενώπιον του άγχους μας. Ευτυχώς, υπάρχουν τα δυνατά μας σημεία, οι στόχοι για το μέλλον, οι συγκεκριμένες στρατηγικές αντιμετώπισης του άγχους και η προσωπικότητά μας που αποτελούν κατά κύριο λόγο την ασπίδα προστασίας μας.

Στην καθημερινή ζωή έχουμε νοηματοδοτήσει το άγχος ως μια πολύ δυσάρεστη αίσθηση που πρέπει να αποφεύγεται πάση θυσία. Μιας και το άγχος κοντεύει να δαιμονοποιηθεί, είναι σημαντικό να δούμε τι πραγματικά είναι αυτό το συναίσθημα. Η σημασία του για τον οργανισμό είναι τεράστια!

Η σχέση μεταξύ άγχους και φόβου είναι ισχυρή. Πολλές φορές όταν αγχωνόμαστε το κυρίαρχο συναίσθημα είναι ο φόβος. Φοβόμαστε ότι κάτι κακό θα μας συμβεί, ότι θα πάθει κάτι το σώμα μας, ότι δεν θα τα καταφέρουμε, ότι θα συμβεί κάτι κακό με ανεπανόρθωτες συνέπειες. Όμως, ο φόβος αυτός είναι προστατευτικός. Εκλαμβάνουμε μια ασφαλή κατάσταση, υποκειμενικά ως επικίνδυνη για εμάς. Αυτή η αίσθηση μας, φέρει όλα τα συμπτώματα του άγχους. Το άγχος και ο φόβος λειτουργούν ως καμπανάκι κάθε φορά που αισθανόμαστε ότι κινδυνεύουμε, το σώμα ενεργοποιείται για να μας κάνει να δράσουμε και να φύγουμε από την επικίνδυνη κατάσταση. Για παράδειγμα, ένα άτομο με αγοραφοβία αισθάνεται φόβο και άγχος εξαιτίας του κόσμου γύρω και ο καρδιακός παλμός αυξάνεται ώστε να μπορεί να φύγει για να προστατευτεί. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως τα συμπτώματα δεν τα προκαλεί ο κόσμος αλλά η σκέψη που κάνουμε ότι ο κόσμος αποτελεί κίνδυνο για εμάς.

Η διάκριση άγχους και στρες απασχολεί συχνά. Πολλοί, αν όχι οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν στρες καθημερινά. Το στρες προκαλείται πάντα από εξωτερικά ερεθίσματα, προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Το στρες πυροδοτείται από καθημερινές δυσκολίες που είναι αναμενόμενο η αβεβαιότητά του να προκαλεί ανασφάλεια στο άτομο. Τέτοιοι παράγοντες την τωρινή περίοδο είναι ο Covid19 ,τα έξοδα, η ανεργία, η προθεσμία, η ασφάλεια.

Το βασικότερο χαρακτηριστικό του άγχους είναι οι αρνητικές σκέψεις που δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι για τον εαυτό ή τις καταστάσεις γύρω μας. Επομένως, οι σκέψεις ενός αγχωμένου ατόμου σχετίζονται με τον κίνδυνο που νιώθει για αντικειμενικά ακίνδυνες καταστάσεις για τη ζωή. Οι αρνητικές αυτές σκέψεις που προκαλούμε εμείς οι ίδιοι είτε για τον εαυτό είτε για τους άλλους γύρω μας είναι πως κάτι κακό θα μου συμβεί, η πανδημία δεν θα τελειώσει ποτέ, δεν είμαι αρκετά καλός στη σχέση μου, δεν αξίζω καλά πράγματα στη ζωή μου.

Πώς μεταφράζεται το άγχος στο σώμα μας; Όπως είδαμε το σώμα αντιδρά για να μας προστατεύσει. Τα συνήθη συμπτώματα του άγχους είναι η δύσπνοια, η ταχυκαρδία, η αίσθηση ότι θα σπάσει η καρδιά, η εφίδρωση, το μούδιασμα των άκρων, η μυϊκή ένταση, το τρέμουλο, το βάρος στο στήθος, ο πονοκέφαλος, η ζαλάδα, η αστάθεια, το παραλήρημα, η λιποθυμία, εσωτερικός πόνος σε κάποιο όργανο του σώματος, το ρίγος ή η ξαφνική ζέστη, η ναυτία και η αίσθηση ότι χάνω τον εαυτό μου ή τον κόσμο γύρω μου. Τα συμπτώματα αυτά ενδέχεται να κορυφωθούν και να προκαλέσουν σωματικές βλάβες στα όργανα, ασθένειες ή άλλα αυτοάνοσα ψυχοσωματικά προβλήματα.

Η διαχείριση του άγχους είναι ζήτημα υγείας, τόσο ψυχικής όσο και σωματικής. Ο έλεγχος του άγχους αποτελεί μια συνεχή και ίσως δύσκολη προσπάθεια για το άτομο που όμως αξίζει να επιχειρήσει. Η φαρμακοθεραπεία, η πιο γνωστή μέθοδος παρέμβασης για το άγχος, είναι εξωτερική παρέμβαση και άρα αφενός μη ελεγχόμενη από το άτομο, αφετέρου προσωρινή. Η ψυχοθεραπεία φέρει εσωτερικά την αλλαγή της συμπεριφοράς του ατόμου. Το άτομο κατανοεί την προέλευση του συναισθήματος, μαθαίνει τις δεξιότητες εκείνες που του επιτρέπουν να ελέγχει το άγχος, τα συμπτώματά του και να ηρεμεί τον εαυτό του.

Να θυμάσαι, το άγχος είναι δικό μας δημιούργημα και μόνο από εμάς μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά!!