Categories
Δεοντολογία Ψυχοθεραπεία

Η αποτελεσματική επιλογή ψυχοθεραπευτή

Πολλές φορές η επιλογή προσέγγισης και ψυχοθεραπευτή τρομάζει το άτομο που ενδιαφέρεται να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία. Είναι αναμενόμενο και δικαιολογημένο μιας και πρόκειται για κάτι καινούργιο, ένα νέο ξεκίνημα.

   Το πρώτο βήμα θα λέγαμε, είναι η συζήτηση με τον εαυτό.

Οφείλουμε να μελετήσουμε όσα αισθανόμαστε και να σκεφτούμε τι μας προβληματίζει και χρειάζεται να αλλάξουμε. Για την διαμόρφωση του αιτήματος μας είναι σπουδαίο να θυμόμαστε πως δεν μπορούμε να αλλάξουμε τους άλλους ή τη συμπεριφορά τους. Δεν μπορούμε να παρέμβουμε στη ζωή κάποιου άλλου ανθρώπου, μπορούμε όμως να τροποποιήσουμε την δική μας συμπεριφορά απέναντί του. Αφού διαμορφώσουμε το αίτημά μας, αναζητούμε πληροφορίες για τις προσεγγίσεις στον χώρο της ψυχοθεραπείας (ψυχανάλυση, γνωστική συμπεριφοριστική, συστημική, gestalt, σωματική,…). Σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα για παράδειγμα, αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της συστημικής θεραπείας στην κακοποίηση και της γνωστικής συμπεριφοριστικής στη διαχείριση του άγχους.

   Στην πορεία, αναζητούμε τον κατάλληλο ψυχοθεραπευτή. Αυτό γίνεται είτε μέσα από συστάσεις γνωστών, είτε με βάση την υποκειμενικότητά μας. Βασικά στοιχεία που χρειάζεται να εξετάσουμε κατά την επιλογή του ψυχοθεραπευτή, είναι η επιστημονική του κατάρτιση και η προσωπικότητά του. Ειδικότερα, αναζητούμε εκπαιδευμένους ειδικούς στην προσέγγιση που είδαμε πως μας ταιριάζει καλύτερα. Ζητάμε διαβεβαιώσεις από τον ψυχοθεραπευτή για τις σπουδές ,τον προσανατολισμό, το βιογραφικό και τα πτυχία του. Ρωτάμε επίσης για τις μεθόδους και τις τεχνικές που εφαρμόζει, την θεραπευτική πορεία που ακολουθεί και την προηγούμενή του εμπειρία. Είναι χρήσιμο να ξέρουμε αν ο ίδιος κάνει θεραπεία ή/και ακολουθεί εποπτεία για τα περιστατικά του. Για την επιλογή του κατάλληλου ψυχοθεραπευτή, μην διστάσετε να κάνετε ερωτήσεις! Θεωρείται ένδειξη υπευθυνότητας και όχι αγένεια. Κατά την επιλογή, μπαίνουμε σε έναν δρόμο που δεν γνωρίζουμε και οφείλουμε να διασφαλίσουμε πως ο οδηγός γνωρίζει καλά το μονοπάτι που θα ακολουθήσουμε.

   Αναφορικά με την προσωπικότητα του ψυχοθεραπευτή, αφού κρίνουμε την επαγγελματική του κατάρτιση εξετάζουμε την σχέση του μαζί μας. Πώς μας φάνηκε ο άνθρωπος με τον οποίο μόλις μιλήσαμε; Πώς μας έκανε να αισθανθούμε; Ο ψυχοθεραπευτής εκπνέει εμπιστοσύνη και ασφάλεια εξ ορισμού. Σέβεται τις ιδιαίτερες πεποιθήσεις, τις ανάγκες, τη γνώμη και τον εαυτό του ατόμου ακριβώς όπως είναι στο παρόν. Ακούει με ζεστασιά και ανθρωπιά τον θεραπευόμενο για να τον βοηθήσει να ανακαλύψει τις λύσεις και όχι να τις δώσει ο ίδιος. Σημαντικά χαρακτηριστικά είναι επίσης η οικειότητα και η άνεση, η αυθεντικότητα, η ενσυναίσθηση, η οργάνωση και η μεθοδικότητα. Η θεραπευτική σχέση έχει χαρακτηριστεί από τον Yalom ως το «μέγιστο έργο» της θεραπείας, επειδή μέσω αυτής επιτυγχάνονται οι αλλαγές και το θεραπευτικό τελικό αποτέλεσμα. Πιο συγκεκριμένα, παρέχει ένα ασφαλές πλαίσιο μέσα στο οποίο ο θεραπευόμενος διερευνά, πειραματίζεται, αλλάζει και συνεχώς μαθαίνει, όχι μόνο πώς να είναι καλά με τον εαυτό του αλλά και στις σχέσεις του με τους άλλους γύρω του. Η ψυχοθεραπεία αποτελεί συχνά μια «πρόβα» για τη ζωή.

   Ανεξάρτητα της προσέγγισης, η θεραπευτική σχέση κρίνεται καθοριστική. Όλα βασίζονται στην θεραπευτική συμμαχία που αναπτύσσεται, μια συμμαχία που πλαισιώνεται από εμπιστοσύνη και ασφάλεια. Η θεραπευτική συμμαχία βασίζεται στον κοινό στόχο, και οι δύο πλευρές συνεργάζονται από κοινού με σκοπό την προσωπική ανάπτυξη του θεραπευόμενου. Είναι μια ομαδική δουλειά που αποτελείται από δύο καίρια συστατικά, την σύνδεση-επικοινωνία και την αμοιβαία συμφωνία- δέσμευση στην θεραπεία. Επομένως, είναι σημαντικό να εμπιστευόμαστε την αίσθηση που μας προκαλεί ο ψυχοθεραπευτής σαν άτομο, μιας και θα γίνει ο συνεργάτης μας για την επίτευξη ή διατήρηση της (ψυχικής) υγείας μας.

   Εν κατακλείδι, αν στην πρώτη σου επικοινωνία με τον υποψήφιο ψυχοθεραπευτή ένιωσες ασφάλεια, πως σε άκουσε πραγματικά με ενδιαφέρον, μπήκε στην θέση σου, δεν σε έκρινε αλλά σε δέχτηκε, σεβάστηκε όσα βιώνεις και εκτίμησε αυθεντικά τις απόψεις σου χωρίς να προσπαθεί να επιβάλει τις δικές του…

είσαι σε καλό δρόμο!!

Categories
Ψυχοθεραπεία

Η ανάγκη για ψυχοθεραπεία

   Η ψυχοθεραπεία αναφέρεται πολλές φορές ως το μέγιστο δώρο του ατόμου προς τον εαυτό του.  Αυτό γιατί μέσω της ψυχοθεραπείας το άτομο κατανοεί καλύτερα τον εαυτό του και θέτει τους στόχους του για το μέλλον που θέλει να ζήσει.  Η αναζήτηση ψυχοθεραπείας και βοήθειας είναι σημάδι διορατικότητας, θάρρους και αποφασιστικότητας για αλλαγή.  Η ικανότητα κάποιου να αναγνωρίσει πως χρειάζεται διόρθωση στον τρόπο που δρα, ή καθοδήγηση και οργάνωση για τις σκέψεις και τα συναισθήματα που δημιουργεί, είναι τεράστιο σημάδι δύναμης.

   Η ψυχολογία είναι η επιστήμη που, μεταξύ άλλων, ασχολείται μα την μελέτη της ανθρώπινης σκέψης και συμπεριφοράς.  Ενίοτε, μελετά κοινωνικά φαινόμενα όπως ο ρατσισμός, ψυχοπαθολογικά φαινόμενα όπως η κατάθλιψη και το άγχος, νευροψυχολογικά φαινόμενα όπως η άνοια και ο εθισμός, γνωστικά φαινόμενα όπως οι δείκτες νοημοσύνης αλλά και τη σχέση τόσο μεταξύ τους όσο και με το ίδιο το άτομο.  Η ψυχοθεραπεία είναι το πρακτικό εργαλείο τροποποίησης της συμπεριφοράς και ανακούφισης του ατόμου από την δυσφορία που βιώνει εξαιτίας της ψυχικής του διαταραχής.  Είναι σύνηθες φαινόμενο η ψυχική διαταραχή να εκφράζεται συχνά και στο σώμα.  Στον χώρο της ψυχοθεραπείας, υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις μέσω των οποίων μπορεί να επέλθει σημαντική αλλαγή στη ζωή του ατόμου.  Οι προσεγγίσεις αυτές είναι διαφορετικές μεταξύ τους, λειτουργούν καλύτερα δε, αναλόγως της δυσκολίας που αντιμετωπίζει το άτομο.  Μερικές προσεγγίσεις στην ψυχοθεραπεία είναι η ψυχανάλυση, η συστημική θεραπεία, το ψυχοδυναμικό μοντέλο, η γνωστική- συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία, η προσωποκεντρική, η Gestalt κ.α.

   Κατά το πέρασμα των χρόνων, ο κόσμος έχει σχηματίσει μερικές απόψεις για την ψυχοθεραπεία κυρίως μέσα από λανθασμένα πρότυπα που προβάλλονται ήδη από το 1950, στον κινηματογράφο και την τηλεόραση.  Παρακάτω, ας καταρρίψουμε μερικούς μύθους για μια τόσο απαρτιωμένη, υπεύθυνη και επιστημονική διαδικασία όπως η ψυχοθεραπεία:


  • «Για να πάω σε ψυχολόγο/ψυχοθεραπευτή πρέπει να έχω κάποια πολύ σοβαρή διαταραχή»

Θα πήγαινες στον γιατρό μόνο αν είχες κάποιο σπασμένο οστό;

Μάλλον όχι.

Το άγχος, το πένθος, η έλλειψη αυτοπεποίθησης, η ανησυχία, η αναζήτηση του εαυτού, η στεναχώρια, η απώλεια ύπνου και οι δυσκολίες στη πρόσληψη τροφής είναι μερικοί λόγοι για να θέλεις τη βοήθεια ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας.  Τέτοιες δυσκολίες δεν είναι σπάνιο να καταπιέζονται, να κρύβονται μέσα μας και να ξεσπούν στο σώμα με τον δικό τους τρόπο.


  • «Θα πάω στον ψυχολόγο/ ψυχοθεραπευτή να μου λύσει το πρόβλημά μου»

Είναι πολύ εύκολο για κάποιον να σου πει τι να κάνεις όμως έτσι δημιουργείται μια σχέση εξάρτησης.  Το νόημα είναι να μάθει ο θεραπευόμενος τεχνικές, ώστε να λύνει ο ίδιος μόνος του στο μέλλον αντίστοιχα προβλήματα που ενδέχεται να προκύψουν.


  • «Στην ψυχοθεραπεία κάνεις ψυχανάλυση, ξαπλώνεις στο ντιβάνι και μιλάς»

Όπως είδαμε, η ψυχανάλυση είναι μια μόνο από τις προσεγγίσεις ψυχοθεραπείας.  Τα περισσότερα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα είναι συνεργατικά και βασίζονται στον διάλογο.


  • «Δεν έχει νόημα, θα πάω για έναν καφέ με την παρέα μου και θα βρω την άκρη»

Οι φίλοι είναι πολύ σημαντικοί καθώς είναι το υποστηρικτικό μας πλαίσιο. Ωστόσο, ένας φίλος μιλά μέσα από υποκειμενικό πρίσμα, δεν είναι αντικειμενικός με τις καταστάσεις και στερείται τις απαραίτητες γνώσεις για να μας βοηθήσει σε βάθος με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε.


  Μαγικές λύσεις και μυστικές συμβουλές που λύνουν μέσα σε μια νύχτα τα προβλήματά μας δεν υπάρχουν. Κανείς δεν μπορεί ασκαρδαμυκτί να σβήσει τον πόνο του άλλου. Αυτό που κάνει συχνά ο ψυχοθεραπευτής μέσω των συνεδριών είναι να μείνει δίπλα στον θεραπευόμενο, ώσπου ο πόνος να μπορεί να επεξεργαστεί από το άτομο. Συνεργατικά, βρίσκουν λύσεις και τρόπους με τους οποίους ο ασθενής μπορεί να διατηρήσει την συναισθηματική του υγεία και ευεξία. Η ψυχοθεραπευτική πορεία, ενδέχεται να είναι μακροχρόνια αναλόγως του ζητήματος που καλούμαστε να διαχειριστούμε.

Ωστόσο, να θυμάστε πως η κατεύθυνση είναι πιο σημαντική από την ταχύτητα!

Categories
Ψυχοθεραπεία

Γνωστική Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία (CBT)

Η ΓΣΨ είναι μια επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση στον χώρο της ψυχολογίας. Είναι ένα πρακτικό εργαλείο, ένα μοντέλο ψυχοθεραπείας που λειτουργεί ως οδηγός για επίτευξη αλλαγών στη συμπεριφορά και την αντιμετώπιση των δυσκολιών που απασχολούν ή ακόμα και βασανίζουν το άτομο.

   Το μοντέλο της γνωστικής – συμπεριφοριστικής προσέγγισης εισήχθη επισήμως από τον Aaron T. Beck στο πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια στις αρχές του 1960, ωστόσο οι ρίζες της συγκεκριμένης προσέγγισης φτάνουν μέχρι και την αρχαία Αθήνα. Βασικές θεωρίες προηγούμενων ετών, όπως για παράδειγμα η κλασσική εξαρτημένη μάθηση του Pavlov, ο συμπεριφορισμός, το μοντέλο του A.Ellis, οι μελέτες του Bandura και του Skinner αποτέλεσαν πυλώνες της νέας θεωρίας που σχηματίστηκε. Χρησιμοποιήθηκε αρχικά, ως μια δομημένη, βραχεία και προσανατολισμένη στο παρόν θεραπεία αποκλειστικά για την κατάθλιψη. Από τότε, το μοντέλο έχει εμπλουτιστεί, μελέτες απέδειξαν την αποτελεσματικότητά του και χρησιμοποιείται συνεχώς για την αντιμετώπιση πολλών δυσκολιών στη ζωή του ατόμου. Ειδικότερα, ενδείκνυται μεταξύ άλλων για τη διαχείριση του άγχους (ανησυχία, κοινωνική φοβία, αγοραφοβία, κρίσεις πανικού, άγχος υγείας), του συναισθήματος (θυμός, νευρικότητα, εκνευρισμός, απώλεια κινήτρου, πεσμένη διάθεση), της φοβίας, των καταναγκασμών, των δυσκολιών στον ύπνο, τη σεξουαλική συμπεριφορά ή/και την πρόσληψη φαγητού. Τα τελευταία έτη, η ΓΣΨ προσαρμόζεται επιπλέον για την υποστήριξη ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, παιδιών, εφήβων, γονέων και  φροντιστών ατόμων με χρόνιες παθήσεις(καρκίνος, άνοια…). Φέρει επιπλέον, τα μέγιστα αποτελέσματα σε περιπτώσεις ατόμων που στοχεύουν στην αυτογνωσία και την καλύτερη κατανόηση του εαυτού.

   Βάση της ΓΣΨ αποτελεί η θεωρία της γνωστικής τριάδας. Οι σκέψεις και οι πεποιθήσεις, τις οποίες συχνά αποκαλούμε γνωσίες, βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση με τα συναισθήματα και τα σωματικά συμπτώματα που βιώνει το άτομο. Οι αρνητικές σκέψεις και τα δυσάρεστα συναισθήματα συχνά πυροδοτούνται όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με κάποιο  δυσάρεστο για εμάς ερέθισμα ή κατάσταση. Οι σκέψεις που κάνουμε είναι υποκειμενικές με βάση το δικό μας πρίσμα ερμηνείας. Στις ίδιες καταστάσεις κάποιος άλλος ενδέχεται να αντιδρά διαφορετικά. Το σώμα βεβαίως “μεταφράζει” αυτές τις σκέψεις σε διάφορες αποκρίσεις όπως για παράδειγμα πόνος, ταχυκαρδία, εφίδρωση, εγρήγορση και πονοκέφαλος. Η συμπεριφορά μας σε αυτές τις δυσάρεστες καταστάσεις είναι προστατευτική με στόχο να αποφύγουμε αυτές τις σωματικές αισθήσεις. Με την αποφευκτική όμως συμπεριφορά η αρχική σκέψη επιβεβαιώνεται ως αρνητική ή απειλητική με αποτέλεσμα να ενισχύεται. Σταδιακά, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος στον οποίο συνήθως βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι, χωρίς πραγματικά να είμαστε.

   Ας δούμε ένα παράδειγμα. Το άτομο χρειάζεται να κάνει μια παρουσίαση στην εργασία του(κατάσταση) «Δεν θα τα καταφέρω, θα ρεζιλευτώ» (σκέψη) , λύπη, απογοήτευση, έλλειψη κινήτρου (συναισθηματική απόκριση), πονοκέφαλος, ταχυκαρδίες (σωματική απόκριση) – αποφυγή της παρουσίασης, το άτομο ισχυρίζεται ότι είναι άρρωστο και δεν πηγαίνει στην εργασία του(συμπεριφορά). Η αρχική σκέψη επιβεβαιώνεται, το άτομο μαθαίνει πως όταν εμφανίζεται ξανά η ίδια σκέψη η συμπεριφορά πρέπει να είναι η αποφυγή. Στην ΓΣΨ επιχειρούμε συνεργατικά να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο τροποποιώντας έναν από τους παραπάνω παράγοντες.

Συνήθως, οι αλλαγές λειτουργούν όπως τα ντόμινο. Αλλάζοντας ένα στοιχείο μπορείς ουσιαστικά να αλλάξεις ολόκληρο τον κύκλο.

   Ανακεφαλαιώνοντας, ο τρόπος που σκεφτόμαστε επηρεάζει τον τρόπο που αισθανόμαστε και συμπεριφερόμαστε. Τα αισθήματά μας επηρεάζουν τις σκέψεις που κάνουμε και τον τρόπο που δρούμε. Η συμπεριφορά μας τροποποιεί τα αισθήματα και τις σκέψεις που κάνουμε. Η ΓΣΨ είναι κυρίως εστιασμένη στο εδώ και τώρα παρά στην προσπάθεια να λύσει προβλήματα του παρελθόντος. Ωστόσο, θεωρώ πως ο τρόπος που βιώνουμε τις πρώτες εμπειρίες στη ζωή μας επηρεάζει σημαντικά και σχηματίζει τον φακό μέσω του οποίου αντιλαμβάνεται κάποιος τον εαυτό του, τους άλλους και τον κόσμο γύρω του.

   Όπως αναφέρει και ο Επίκτητος -στωικός φιλόσοφος της ρωμαϊκής περιόδου, 50-120 μ.Χ.-, αυτό που ταράζει τους ανθρώπους δεν είναι τα πράγματα αλλά η αντίληψή τους γι’ αυτά.

«Ταράσσει τοὺς ἀνθρώπους οὐ τὰ πράγματα, ἀλλὰ τὰ περὶ τῶν πραγμάτων

δόγματα»

Nullam quis risus eget urna mollis ornare vel eu leo. Aenean lacinia bibendum nulla sed 

Subscribe to get 15% discount